Vorige keer heb ik verteld dat ik bezig ben met het ontspannen van mijn ogen. Uiteindelijk zou het mogelijk moeten zijn dat ik hierdoor een zwakkere bril ga dragen of zelfs zonder zou kunnen, maar dat moet allemaal nog blijken. Beginnend bij een brilsterkte van -6.00 en cilinders van 1.50 kun je stellen dat zoiets hoogstwaarschijnlijk niet in een nacht bereikt wordt, als het al mogelijk is.

Maar… het ‘niet zeker weten wat het eindresultaat gaat worden’ is voor mij nog nooit een doorslaggevend argument geweest om iets niet te doen. Dus, ben ik met hart en ziel weer gedoken in een nieuw, uitermate fascinerend (onderzoeks)project naar hoe ik (nog) meer ontspanning kan brengen in mijn lijf en leven, en daardoor dus hopelijk ook door kan geven aan anderen.

De afgelopen weken ben ik bezig geweest met diverse oefeningen om mijn ogen te ontspannen en te bewegen. Daarnaast probeer ik (volgens de methode van Dr. Bates, zie mijn vorige blog) mijn bril zo vaak mogelijk af te zetten (of een zwakkere bril te gebruiken).

Wat het (letterlijk) beter zien betreft, is het nu nog te vroeg om er iets definitiefs over te zeggen. Maar verrassend genoeg blijkt dat dus veel minder interessant dan al die andere dingen die erbij komen kijken. Door het afzetten van mijn bril en de confrontatie met een wazige wereld worden veel emoties en (beperkende) overtuigingen aangeraakt. En doordat ze zichtbaar worden ontstaat de mogelijkheid tot transformatie ervan.

De eerste paar weken voelde ik voornamelijk verzet, weerstand en frustratie. Stomme bril, stomme ogen, ik wil dit niet! Waarom doe ik dit? Het levert toch niets op – geef het nou meteen op. Dit is zinloos. Het lukt je toch niet. En zoals altijd volledig zuiver gespiegeld door de buitenwereld, toen ik naar de opticien ging en hij mij min of meer voor gek verklaarde en zei: ‘Je ogen zijn gewoon zoals ze zijn, dat kun je niet veranderen. Punt.’ Zeer vermoeiend. Maar toch bleef ik doorgaan met ‘zinloze’ oefeningen, de bril steeds weer afzetten en ruimte geven aan alle emoties die erbij kwamen kijken.

Ik zag dat ik vaker naar de bril greep – en nog steeds grijp – als ik moe ben, of als ik in situaties ben waar ik me een beetje onzeker voel. De bril geeft houvast in een wazige wereld. Als ik alles kan zien, blijf ik de illusie houden dat ik de wereld kan controleren. Als ik alles kan zien, dan kan ik alles en iedereen in de gaten houden zodat ik weet wat ik kan verwachten en hoe in te spelen op de situatie zodat ik me veilig voel. Zonder bril moet ik me wel overgeven aan dat wat is.

En toen kwamen de momenten dat het kalm werd. De bril afzetten voelde ineens als een moment van rust, een moment van ontspanning, een moment voor mezelf. De focus verplaatste zich van alles wat ik niet kon zien naar genieten van het (even) niet moeten zien.

Een dag stond ik zonder bril buiten te kijken naar een wazige wereld met wazig gras, wazige huizen, wazige bomen en wazige verkeersborden. Ineens viel het me wel op dat ik de ‘natuurlijke vormen’ beter kon zien dan de strakke lijnen en letters. Sterker nog, het contrast tussen en witte en zwarte muur voelde bijna vijandig. Toen realiseerde ik me dat ik op dat moment letterlijk naar mijn eigen binnenwereld stond te kijken.

Ik heb zo vaak geprobeerd om ‘grip’ te krijgen op hoe ‘mijn systeem werkt’. Voor mij zijn grenzen een nogal vaag begrip. Ik heb heel erg de neiging om me te vereenzelvigen met anderen en alles te voelen wat een ander voelt. Daarnaast heb ik een sterke voorkeur voor harmonie en probeer ik conflicten te vermijden. Mijn individualiteit neer te zetten en mezelf een vorm geven is nogal een uitdaging voor mij.

En daar stond ik letterlijk naar een wereld te kijken waar alles, inclusief ikzelf wazig was en in elkaar over vloeide, geen enkele grens te bekennen. En ik voelde alsof alle spanning ineens van me afgleed, alsof ik eindelijk kon rusten in mezelf. Dit voelt als thuis. Dit voelt als mijn werkelijkheid. Wat een opluchting om eindelijk weer, voor het eerst sinds mijn kindertijd, de wereld te mogen zien zoals ik die zie, zoals die op dit moment voor mij is – zonder te moeten kijken volgens de normen van een ander hoe de wereld eruit zou moeten zien.

Dus voor nu beweeg ik me in een wazige wereld waar grenzen vaag en onduidelijk zijn, waar alles overgaat in elkaar en verbonden is met elkaar. Zo voelde het al, maar nu klopt mijn zintuigelijke waarneming ook met mijn innerlijk gevoel. Dat geeft rust.

Waar dit naartoe gaat weet ik niet. Ik heb wel een vermoeden dat het wazig zien van de wereld ook een beschermingsstrategie is om (te) veel indrukken buiten te houden en om mezelf niet te hoeven definiëren. Ik ga er dus van uit dat er nog veel meer emotioneel werk aan zit te komen, zeker met betrekking tot mezelf neerzetten als een individu in deze fysieke wereld.

Maar... hoewel veel verandering en beweging in deze nieuwe wereld ook onzekerheid met zich mee brengt, voelt het wel goed. Want als alles altijd hetzelfde blijft, hebben onze ogen en wij als mens de neiging om te verstarren, terwijl juist in de beweging de mogelijkheid zit tot ontspanning en groei.

Voor meer info over de Natuurlijk zien methode van Dr. Bates verwijs ik je graag naar www.volzicht.nl.

Al jaren ben ik bezig mijn lijf, mijn emoties en mijn gedachten te ontspannen en zo mijn lichaam, hart en hoofd beter te laten samenwerken. Altijd bezig met het verwerken en loslaten van oude emotionele- en gedragspatronen die mij niet meer dienen. Continu op zoek naar manieren om mijn lichaam in ontspanning te laten komen en vooral uitvinden hoe ik ontspannen kan blijven als het leven even tegenzit. Dus eigenlijk steeds op zoek naar manieren om stevig te blijven staan in een wereld die steeds verandert, om minder weerstand te bieden tegen dat wat ik ervaar en dieper te gaan in acceptatie en het omarmen van dat wat is. 

Een maand geleden dook er – uit het niets – ineens een hele nieuwe gedachte op in mijn hoofd: ‘Ik wil ook mijn ogen leren ontspannen’. Die gedachte bleef maar rondzwerven in mij hoofd. Toen herinnerde ik me ineens dat een van mijn cliënten mij een half jaar eerder had verteld dat ze bezig was met (weer) leren zien zonder bril via de methode van een Dr. Bates. Dus maar Googelen.

Op de site van Volzicht terechtgekomen en ja, hoor, het lijkt inderdaad zo te zijn dat men weer kan leren zien zonder bril. Zeker als men een bril draagt die niet zo heel sterk is. In wezen is het heel simpel: bijna alle oogaandoeningen inclusief slecht zien zijn een gevolg van gespannen oogspieren en verkeerde kijkgewoontes. Dus, hoe meer ontspannen de ogen zijn, hoe beter het zicht. Schijnbaar gaan veel mensen dan ook beter slapen, krijgen ze minder last van droge, jeukende en branderige ogen en en kan het ook helpen tegen hoofdpijn. Nou, interessant genoeg om in ieder geval te onderzoeken, dacht ik bij mezelf.

En er zijn best veel manieren om de ogen te ontspannen door middel van allerlei oefeningen en bijvoorbeeld door voeding en aarding, maar het allerbelangrijkste is om de bril af te zetten en zo veel mogelijk zonder bril te doen. Van nature zijn ogen gewend om veel te bewegen, om boller en platter te worden. Door het dragen van een bril worden de ogen ‘gefixeerd’ in een bepaalde stand en worden ze lui. Hierdoor gaan mensen vaak op den duur juist slechter zien door het dragen van en bril, en hebben ze vaak een sterkere bril nodig. Althans, dat is het  uitgangspunt van de Dr. Bates methode.

Nu is het wel zo dat ik al 30 jaar en bril draag van rond de -6.00 met een behoorlijke cilinder erbovenop. Dit betekent dat ik ongeveer 30 cm scherp zie en dat de rest van de wereld een nogal wazige bedoeling is. Dus, het zal wel duidelijk zijn dat ik er echt niet op zat te wachten om op die manier door het leven te gaan. Maar ja, onderzoek is onderzoek, en het gevoel dat ik hier iets mee moest liet me maar niet los.

Dus zonder enige voorbereiding heb ik gewoon voor de lol (ja, het klopt, mijn gevoel voor humor is soms nogal raar) een uur lang de bril afgedaan tijdens het koken. Nou, heel veel zag ik niet, maar het koken lukte – wonder boven wonder – best goed. Wat ik niet aan had zien komen was de onmiddellijke emotionele impact: frustratie, verdriet, angst om de controle kwijt te zijn. En na het uur, pijn in allerlei spieren rond mijn ogen, in mijn wangen en kaken, in mijn nek; NIET door het aanspannen van mijn gezicht omdat ik beter wou zien, maar juist de spanning voelen die er al die tijd er al zat!

Een paar dagen later heb ik een geleide oogmeditatie (ontspanningsoefening) gedaan via dezelfde site. Gewoon even kijken (of eigenlijk juist niet kijken) wat het met mij zou doen. Aan het einde van die 5 minuten zat ik te huilen als een kind van opluchting, omdat mijn ogen zo blij waren om voor het eerst in 30 jaar weer ontspanning te voelen. Nee, dat had ik ook niet aan zien komen…

Ik had geen idee dat ik dag in, dag uit met zo veel spanning rondliep in mijn ogen. Want zo gaat dat met spanning (of het nou emotionele, mentale of lichamelijke spanning is) – wij raken eraan gewend en voelen het niet meer. Maar het zit er wel… Dus, ga eens even na bij jezelf, hoe veel spanning zit er in jou ogen of elders in jou lijf, waar je je misschien niet eens bewust van ben?

Hoe dan ook, zal het geen verassing zijn dat ik dit onderzoek dan ook niet meer (los) kan laten. Ben inmiddels een aantal weken bezig met diverse oefeningen en ik sta echt versteld van wat het allemaal nog meer teweeg brengt. In mijn volgende blog ga ik je daar meer over vertellen. Graag tot de volgende keer!

Voor meer info over de Natuurlijk zien methode van Dr. Bates verwijs ik je graag naar www.volzicht.nl.

Je kent ze, die momenten in het leven dat alles anders wordt. Er gebeurt iets, en je weet gewoon dat het leven nooit meer hetzelfde zal zijn. Deze gebeurtenissen lijken zo eens in de tien jaar op mijn pad te komen. Ik heb er dus een paar meegemaakt en kan me elke keer nog herinneren alsof het gisteren was. 

Het meest recente moment: april 2014 – een zonnige koude voorjaarsweek in Norrköping in Zweden. Primal Therapy: zonder enige twijfel het aller moeilijkste wat ik ooit heb gedaan of meegemaakt in mijn leven. Stel je voor dat je zeven dagen achter elkaar aan het baren bent en dan ook nog een marathon aan het lopen bent tegelijkertijd – en het komt een beetje in de buurt van deze ervaring. Na het volgen van diverse persoonlijke ontwikkelingstrajecten en therapieën in de afgelopen 10 jaar, dacht ik dat ik best wel een redelijk beeld had van de patronen die mijn leven beheersen. Maar er was zo veel meer en het ging zo veel dieper dan ik ooit had kunnen vermoeden. 

Via de de familielijn heb ik een zeer diepe angst en wantrouwen tegen het leven geërfd. 
Dissociatie, vluchten in diverse verslavingen, als een levende dode door het leven gaan. De behoefte om het leven te onderdrukken door de controle te (willen) houden via oordeel, slachtofferschap en het verlaten van het lichaam. Dit alles is nog steeds aanwezig in MIJN lichaam, als een zwarte, kleverige, misselijkmakende stof, die elk orgaan en elke cel doordringt.   

Ik, de trotse drager van het familie erfgoed: mij niet veilig voelen in mijn lichaam, dissociërend, verslaafd aan eten en comfort, mijn woede en levenskracht onderdrukkend, in de illusie leven dat als ik maar mijn omgeving en de mensen om me heen kon controleren, dat de dag zou komen dat ik me wel veilig genoeg zou voelen om werkelijk hier te zijn, om te leven. Tot mijn grote schaamte, ook de levenskracht en spirit van mijn dochter onderdrukkend. Niet omdat omdat iemand hier kwaadwillend is of was (dit gaat niet over het veroordelen van iemand), maar omdat het zo verrekt moeilijk is om deze patronen te doorbreken. 

Alle gebeurtenissen uit het verleden, inclusief uithongering, misbruik en oorlogen, de stemmen van onze (voor)ouders, alles ligt nog veilig opgeborgen in onze lichamen. Ons hele leven, functioneren wij bijna allemaal op het emotionele niveau van een 3-jarige, en we zijn ons daar niet eens van bewust. Wij denken dat we vrij zijn, maar in de werkelijkheid zijn wij alsmaar de patronen en levens van onze moeders, vaders en voorouders aan het herleven (of ertegen aan het rebelleren). En dat generatie na generatie na generatie…

Na een week Primal Therapy voelt het leven anders, lichter of zo (en dan heb ik het niet over die extra kilo’s die ik ook kwijtraakte). De onverwachte ontdekking: al die stemmen, al dat bagage uit het verleden – dat ben ik niet. Dat was ik nooit! I wil hier zijn! IK WIL LEVEN! Ik had werkelijk geen idee wat dit lichaam en deze geest allemaal konden doen, de kracht die in mij geborgen ligt. Ik ben zo KLAAR met het vieren van de dood. Vanaf nu kies ik VRIJHEID en het LEVEN! 

Het is een werkelijk transformerend proces. Een van de mooiste cadeaus tot nu toe, is om de verandering te zien in mijn dochter en in onze relatie. Ze voelt zo vrolijk, energiek en levendig en ondanks dat ze nog steeds humeurig kan zijn en haar sterke wil laat gelden, kan ik haar eindelijk laten zijn wie ze is, zonder haar te willen controleren zodat ik me veilig kan voelen. Het voelt echt als een zegen. 

En dit is maar het begin. Er is nog veel werk aan de winkel, maar nu voel ik tenminste dat ik – misschien voor het eerst – werkelijk een kans maak om dat te doen, en die persoon te worden waar ik hier op aarde voor ben gekomen. Ik voel me als een pasgeboren baby. Geen flauw idee wat er zal komen, maar ik ben klaar om te vertrouwen – wetend met mijn hele wezen dat het leven nooit meer hetzelfde zal zijn. 

Meer weten? Kijk naar:
What is Primal Therapy?
Primal therapy with Puja
Ground Zero Primal

Je kunt je commentaren en vragen posten bij ‘Comments’ hieronder, op FaceBook of stuur me een e-mail en ik zal mijn best doen om een antwoord te geven. 

De meeste mensen hebben er alles voor over om pijn te vermijden.

Als we te dicht bij een hete kachel of het open haard komen, deinst ons lichaam van nature terug van de hitte om zichzelf te beschermen. Als we struikelen en vallen op straat, of op het moment net voor een auto-ongeluk, zal ons lichaam zich schrapzetten in een poging om het lichaam te beschermen en pijn te vermijden. Het is een natuurlijk instinct, als iets pijn doet willen wij gewoon weg van die pijn.

Het interessante is dat de meesten van ons deze reactie niet alleen bij ​​fysiek bedreigende gebeurtenissen laten zien, maar ook bij denkbeeldige gebeurtenissen (in de toekomst of uit het verleden).

Een klein experimentje ... Sluit je ogen en stel je voor dat je bovenaan een trap staat. Laten we er een lekker lange, harde gepolijste marmeren trap van maken. Voel hoe  onverzettelijk hard de stenen onder je voeten zijn. Voel nu hoe je naar voren leunt, totdat je je evenwicht verliest en voorover valt. In slow motion zie je de scherpe kanten van de traptreden dichter en dichter bij komen. Je kunt niets doen om de val te stoppen. Binnen een paar microseconden zal je lichaam op de harde stenen ‘crashen’... Full impact ... NU!

Ik weet niet hoe dat werkt voor jou, maar als ik deze reeks handelingen via mijn lijf voel, beginnen verschillende delen van mijn lichaam zich samen te trekken – mijn buik trekt zich samen, mijn schouders worden gespannen, mijn nek en kaak spieren worden stijf - alles in een poging om de (denkbeeldige!) impact te voorkomen. In mijn fysieke 'werkelijkheid' is niets aan de hand, toch is mijn geest niet in staat om het verschil te voelen, met als gevolg dat mijn lichaam reageert op dezelfde manier alsof ik echt van de trap af val.

Fascinerend, of niet? Zoals je je kunt voorstellen, geldt dit niet alleen voor fysieke pijn , maar ook voor verschillende soorten (ingebeelde of 'echte') emotionele pijn .

De woorden, ‘Ik haat je!' zullen – indien geuit met een intentie van pure woede en haat die past is bij een dergelijke uitroep – een lichamelijke sensatie als gevolg hebben in de persoon die deze woorden ontvangt. Het is gewoonweg fysica. Intuïtief is dit misschien het gemakkelijkst te begrijpen in relatie tot klank. Op dezelfde manier dat je de beat van een goede bas in je lichaam kunt voelen als je het volume genoeg opkrikt, resoneren ook muziek, woorden en andere geluiden in je lichaamsweefsels (of je je daar nu actief bewust van bent of niet).

Niet alleen zal de (hoorbare) klank van de woorden zich door je lichaam verplaatsen, de emotie zal dat ook doen. Alles is energie. Het enige verschil zit in de frequentie (het ‘geluid’) van de emotie, die buiten het bereik van je gehoor ligt.

En dat is alles ! ... Of liever gezegd, dit is hoe het zou kunnen zijn :
Hatelijke woorden worden uitgesproken. Ze bewegen door ons lichaam. We voelen. We gaan verder. 
Echter, voor de meesten van ons, is het verhaal lang niet over - omdat we weerstand bieden​​.

De meeste mensen, waaronder ik, willen eigenlijk geen negatieve emoties voelen. Negatieve emoties voelen ongemakkelijk. Ze voelen slecht . Ze voelen pijnlijk. Of liever gezegd, de meeste mensen associëren negatieve emoties met pijn, lijden en een slecht gevoel in hun gedachten. Net als bij het ​​voorbeeld van de trap – het beeld van pijn in ons hoofd (of het nu 'echt' of ingebeeld is) is de reden dat ons lichaam zich samentrekt. Soms meer, soms minder. Een samengetrokken lijf voelt nooit goed (probeer al je spieren samen te trekken en laat ze allemaal tegelijk los - de ontspannen toestand voelt vast beter).

En de meeste mensen willen zich gewoon goed voelen. Wat is daar mis mee? Nou ja, niets, natuurlijk ... als wij de keuze zouden hebben, zouden wij allemaal kiezen om ons goed te voelen in plaats van slecht. Het probleem is dat het leven gewoon niet altijd goed voelt. Toch zitten de meeste van ons gevangen in uitgebreide strategieën om gevoelens van pijn te vermijden en weestand tegen alles wat niet goed voelt.

Vroeg of laat zullen we allemaal in een situatie belanden die pijnlijk aanvoelt, of het nu over emotionele of fysieke pijn gaat. Meestal gebeurt het eerder vroeger dan later. Vanaf de eerste keer dat onze ouders niet onmiddellijk komen als we huilen, de eerste keer dat we honger hebben en niet meteen melk krijgen, de eerste keer dat we vallen en niet worden getroost, maar worden verteld om ons niet zo aan te stellen, de eerste keer dat wij vol woede met onze voeten op de grond stampen, maar worden verhinderd onze volledige wil uit te drukken door goedbedoelende ouders die ons in plaats daarvan proberen af te leiden. Het overkomt ons allemaal, telkens weer. Dus bouwen we muren om ons heen zodat wij die pijn niet hoeven voelen.

Er zijn veel verschillende systemen die deze muren beschrijven. Een van mijn favorieten is het enneagram. Dit systeem kent negen verschillende verdedigingsmechanieken en strategieën voor het vermijden van pijn.
... Er is een zilveren randje aan elke wolk. Laten we iets leuks gaan doen (7).
... Anderen hebben een probleem, maar ik zeker niet. Ik heb de controle (8).
... Ik heb niet echt iets nodig. Ik moet jou helpen (2).
... Ik moet hier meer over weten (5).
... Ik moet mijn reactie aan passen of dit oplossen om het perfect te maken (1) .
... Er is iets mis met mij, ik ben niet om van te houden (4 ).
... Het is jouw schuld. Ik heb structuur nodig om me veilig te voelen (6).
... Falen is geen optie. Ik kan hier een succes van maken (3).
... Als alles rustig zou zijn zou alles goed zou komen (9).

Mijn voorkeursstrategie is om ‘uit te tunen’ en ‘weg te gaan’. Ik ga in mijn hoofd zitten (ofwel in een dromerige afwezigheid (9) of in het analyseren van mijn gevoel (5)) of ik vertrek volledig uit mijn lichaam (9). Want als ik hier niet echt ben, kan ik geen pijn voelen (en ook geen echt geluk, maar ja, dat is dan maar de prijs dat betaald moet worden). Een andere favoriet van mij is om mezelf te troosten en te verdoven met eten , chocolade, tv... of iets anders dat me een gevoel van 'volheid' geeft (9) – zodat ik niet daadwerkelijk de leegte in mij hoef te voelen.

Dit heeft redelijk goed gewerkt voor mij de afgelopen 40 jaar (NB: de woorden 'redelijk goed' zijn nog zo’n 9-strategie: 'Het is goed (genoeg) zoals het is…'). Begrijp me niet verkeerd - afweermechanismen zijn een noodzakelijk onderdeel van het leven van de meeste kinderen. En ja , een gezond gevoel van angst is handig wanneer je aan de rand van de afgrond staat. Maar ... Ik ben 40 jaar oud . Heb ik echt nog steeds al deze strategieën nodig? En een andere vraag: wat zijn de werkelijke kosten van deze beschermingsstrategieën?

De afgelopen maanden is een nogal turbulente periode geweest voor mij, met name in relatie tot mijn (ego-)strategieën. Hoewel ik al 10 jaar lang met het enneagram werk, heb ik nooit echt geloofd dat het mogelijk was om deze mechanismen te overstijgen. Wij hebben immers een ego nodig om met anderen te kunnen communiceren. Zelfs bij mensen die duidelijk hoger op de spirituele ladder staan (guru's en dergelijke) , zijn verschillende enneatypische gedragingen nog steeds herkenbaar.

Uiteraard heb ik nog steeds niet al mijn mechanismen overstegen. Ik voel wel meer dan ooit tevoren dat er iets verandert. Voor mij waren er twee belangrijke sleutels nodig om dingen daadwerkelijk te willen veranderen: 1) volledig zien en aanvaarden dat mijn verdedigingsmechanieken nog steeds erg actief zijn op een onbewust niveau, en 2) het besef hoeveel mijn beschermingsstrategieën mij echt kosten.

In mijn geval zijn het verdwijnen uit mijn lijf en mezelf verdoven (om maar niet volledig te hoeven voelen) de grootste energie-dieven van mijn leven. Ik dacht dat ik gewoon weinig energie had en heel voorzichtig moest zijn met mijn lichaam, in mijn activiteiten, hoe veel ik deed en met wie ik omging. Hoe verbaasd was ik toen ik erachter kwam dat hoe meer ik actief deelneem aan mijn leven, hoe meer lichaamsoefeningen ik doe, hoe meer ik me verbind met de woede die ik voel van binnen - hoe meer energiek ik word, hoe meer levend ik me voel en hoe meer vrij ik me voel om mezelf te zijn. En paradoxaal genoeg - hoe meer ik negatieve emoties en pijn in mijn systeem toelaat door aanwezig te blijven, ongeacht wat zich aandient - hoe beter ik me voel.

Ga dus nog eens kijken naar de lijst van de pijn vermijdingsstrategieën hierboven. Het zou zomaar kunnen dat je jezelf herkent in een of twee van deze typische gedragingen... en vraag jezelf hoeveel je weerstand en afweer tegen pijn je eigenlijk kost?

Is het de prijs waard?

Nog steeds zit ik elke ochtend en middag op mijn fiets. Hier zal ik nog zeker een aantal jaar mee doorgaan – in ieder geval totdat mijn (inmiddels 5-jaar oude) dochter zelf naar school kan fietsen. Ik moet wel zeggen dat het hele eerste schooljaar een worsteling was. Ik ben nooit een grote liefhebber van fietsen geweest. Bij mij staat comfort boven alles. Lang fietsen is beslist niet comfortabel. Vorig jaar van nul tot pakweg 1 uur per dag 200 dagen per jaar, dat was even wennen. 

Eerst waren mijn benen altijd zo moe…Vooral als ik moest stoppen en dan weer op gang moest komen (al helemaal met 20 kilo extra achterop). Om dit te vermijden stippelde ik zelfs een speciale fietsroute uit waar het risico van ‘moeten stoppen’ geminimaliseerd werd. De route was anders op weg heen dan terug, want rechts afslaan is veel minder risicovol (qua stoppen) dan links afslaan. De balans tussen warm genoeg, maar niet te warm op de fiets kon ik maar niet vinden. Bij het opstappen was het altijd koud, na 1.5 kilometer begon ik me aardig klam te voelen. Elke keer bij thuiskomst weer een andere t-shirt aantrekken. 

Maar ja, ondanks dat ik erg lui kan zijn, ben ik ook een doorzetter. Dus, in zon, regen en sneeuw, dag na dag wel de fiets pakken in plaats van de auto. Langzaam maar zeker veranderde er iets. Ik had het eigenlijk niet eens zo door, totdat ik veel minder op de fiets zat in de zomervakantie. Na een paar weken merkte ik dat mijn lichaam het fietsen miste! Dat had ik toch niet verwacht… 

Maar het leven had nog meer verrassingen in petto voor mij. Ben een paar weken geleden weer op cursus geweest – deze keer gericht op aanpakken van verslavingen en het ontmaskeren van Ego-strategieën. Met een voorkeur voor de ennea-strategie van enneatype 9 – zelfverdoving – is comfortabel zijn en blijven echt een item voor mij. Ik weet al lang dat ik enorm gehecht ben aan comfort. Ik zie mezelf de raarste dingen doen om maar in die comfortzone te blijven. Maar het werkelijk anders doen, is toch een ander verhaal…

…tot het volgende gebeurde. Picture this… je zit voor een groep mensen. Zij vertellen jou eerlijk hoe ze jou zien. Dus geen feelgood verhalen over hoe goed je het doet, maar eerlijke, spirituele feedback over waar je staat in je proces. Het is enorm pijnlijk. Maar je hebt vertrouwen in wat ze tegen je zeggen, want je voelt dat ze echt onvoorwaardelijk van je houden. Als deze groep tegen je zegt dat je (onder andere) nog echt veel werk moet doen om in je lichaam te komen en dat je gewoon van je luie reet af moet komen en – lichamelijk en geestelijk – uit je comfortzone moet stappen … dan zou het zomaar kunnen dat je wel gaat luisteren. Wellicht dat er dan iets eindelijk echt kan veranderen? Wellicht dat je dingen dan ook echt anders gaat doen? 

Waar dit nu precies naartoe gaat weet ik nog niet. Wat ik wel weet is dat er iets is gebeurd waardoor ik (misschien voor het eerst in mijn leven) van binnenuit er echt zin in heb om te bewegen. Het is al en tijd gaande, maar toch is het nu anders. Ik heb altijd geprobeerd om beweging te vermijden in alle opzichten – als ik op de bank zat, liever er niet meer van afkomen, zo min mogelijk trap lopen in het huis, een hekel hebben aan huishoudelijke klusjes waar ik mijn lichaam moest bewegen… enz…enz…

Nu, doe ik sinds een aantal weken vrij moeiteloos ½ uur lichaamsoefeningen per dag. Ik heb veel minder behoefte om alsmaar stil te blijven zitten. Ik kijk uit naar mijn Pilates les en geniet van fietsen. Ik wil zelfs mijn sportprogramma volgend jaar uit gaan breiden: BodyBalance lijkt me heel leuk, of misschien Zumba, of waarom niet allebei? Het idee al dat ik – vrijwillig – meerdere keren per week zou gaan sporten is gewoon niet te bevatten. Maar het lijkt wel waar te zijn… Ben erg benieuwd wat er nog meer kan gebeuren als ik nog verder uit mijn comfortzone ga stappen… 2014 zou best een spannend jaar kunnen worden…

Met deze laatste blog van dit jaar wil ik ook jou veel inspiratie en mooie veranderingen wensen voor 2014!

Delen is leuk! Daarom wil ik ook meer aandacht besteden aan de blogs van anderen die resoneren met de intenties en thema's van Blogging Spirit in Matter. Hier mijn eerste gastblogger: Enneagram-expert  en auteur van meerdere boeken, inclusief 'De Wet van Sinterklaas' - Rob de Best.
...

Eerder stelde ik dat Sinterklaas niets te maken heeft met voorwaarden. Sinterklaas geeft gewoon waar je om vraagt, zonder condities, mitsen of maren. Overigens ook zonder de mogelijkheid om daarover te reclameren.

Vanuit dit perspectief is de bekende frase “wie zoet is krijgt lekkers…” dan ook volkomen misplaatst. Je hoeft immers niet aan een of andere voorwaarde te voldoen om iets aan Sinterklaas te vragen.

Gelukkig ontkom ook ik niet aan voortschrijdend inzicht met terugwerkende kracht. Na dit jaar Sinterklaas van een nieuwe habijt te hebben voorzien en inmiddels een zestal inspirerende pakjesavonden verder, kwam ik er achter dat er een andere betekenis zit verstopt in ‘wie zoet is krijgt lekkers’.

De zinsnede ‘wie zoet is krijgt lekkers’ refereert aan de kwaliteit van je innerlijke staat. In overeenstemming met wat Nicoll beweert: “Being attracks your life” heeft de kwaliteit van je ‘binnenwerk’ een directe relatie met wat je in het leven aantrekt en afstoot. Gelukkig is ‘being’ veranderbaar en kun je er aan werken om de kwaliteit ervan omhoog te krijgen. Het eerste dat je hiervoor concreet kunt doen is om te stoppen met negatief te zijn.

Verbitterd zijn over wat het leven je tot dusver heeft gebracht, heeft een averechts effect op de realisatie van je verlanglijst. Het maakt niet uit wat je graag wilt, zolang je negatief bent, zul je merken dat de aflevering van je bestelling voor onbepaalde tijd wordt uitgesteld. Gelukkig kun je daar dan weer wel iets aan doen.

Aan de andere kant kan niet worden ontkent dat ‘negatief zijn’ zodanig in het Nederlandse cultuurpatroon zijn verweven, dat je het bent zonder dat je het in de gaten hebt. De onderstaande top 7 kan je wellicht helpen om een en ander bij jezelf even na te gaan:

1.    Jezelf bezig houden met “wat anderen ervan zouden kunnen vinden”.
2.    Fantaseren over hoe je leven gelopen zou zijn “als je maar…”.
3.    Menen dat je iets tegoed hebt omdat je er zo je best voor hebt gedaan.
4.    Jaloers zijn op ‘het succes’ of wat dan ook van anderen.
5.    Klagen, waarover dan ook.
6.    Roddelen.
7.    Je zorgen maken over de toekomst.

Wellicht nog aangevuld met een achtste: Denken dat morgen een goede dag is om hiermee te beginnen. Niet negatief zijn is heel iets anders dan een gekunsteld of bedacht positivisme of een rationalisatie van je omstandigheden door abstracties als ‘karma’ of ‘lot’ daarvan als oorzaak te zien. Waar je nu bent met inbegrip van je omstandigheden van dit moment, is de ideale plaats om de kwaliteit van je being wat op te krikken.

Vooral ook namens Sinterklaas, wens ik je veel “lekkers”.

Lees ook andere blogs door Rob de Best op robdebest.nl

... en maar delen!

GASTBLOGGER worden bij Blogging Spirit in Matter? 

Heb je een blog geschreven die past bij de onderwerpen van Blogging Spirit in Matter? Ook jij kunt gastblogger worden op deze blog! Stuur mij een mail met je voorstel of tekst (max 1000 woorden, liever 500) en dan kunnen wij kijken of er een match is.

Een aantal weken geleden bevond ik me (na een bijzondere spirituele ervaring) een heel weekend  lang in een exceptioneel rustige en stille staat van zijn. Ik was volledig open, afgestemd en in verbinding; ik kon zowel mijn eigen behoeften als die van mijn dochter en man voelen, en ik was in staat om te reageren op mijn eigen behoeftes en de behoeftes van anderen zonder enig gevoel van conflict. (Ja – dat zou ik inderdaad ook zeker vaker mee willen maken).

Tijdens dat weekend, was mijn vijf jaar oude dochter blij, stralend en vriendelijk. Ze hielp spontaan met het afruimen van de hele (!) tafel. Ze was zo ongelofelijk mooi en het was een waar genot om bij haar te zijn.

Nu is ze weer haar grenzen aan het zoeken, wij zijn continu in gevecht (vooral in de ochtend). Ze wil gewoon spelen (natuurlijk wil ze dat) en weigert mijn regels te volgen (waar ik het eigenlijk zelf mee eens ben). Als geen ander kan zij de drama-queen spelen en ze trekt dan ook alle registers open (en haalt daarmee pas echt het bloed van onder mijn nagels vandaan).

En ik dan? Ik voel een hoop frustratie. Ik voel hoe rigide mijn gedachten zijn en hoe mijn lichaam zich samentrekt (gespannen schouders, buik en billen). Ik zie mezelf oude (op angst gebaseerde) patronen herhalen – ik voel een bijna dwangmatige behoefte om te controleren wat ze doet, hoe ze het doet, wat ze eet. Ik word echt misselijk van mezelf en ga mezelf daardoor nog meer veroordelen (en daarin ben ik echt bedreven!).

Ik zie dat ik vooral getriggerd word door tijdsdruk (bijvoorbeeld op tijd zijn op school) . Ik hoor een stem in mijn hoofd : 'We MOETEN op tijd op school zijn, want anders ... ' Ja? Gaat de wereld nou echt onder als een 5 -jarige 5 minuten te laat op school is?

Ik word getriggerd door haar grote gevoel voor drama. Ik probeer haar logisch te benaderen (wat natuurlijk totaal niet werkt). Ik moet haar emotionele uitbarstingen inperken (omdat die onveilig voelen voor mij). Ik heb het idee dat ik me als een autoriteitsfiguur moet gedragen en probeer duidelijke grenzen te stellen. Maar hoe stel je liefdevolle grenzen, zonder ouderwets autoritair te worden?

Hmmm ... Zou het kunnen dat deze ervaringen op een of andere manier verbonden zijn? (zei zij met een stem druipend van sarcasme). Neen, even serieus, hoewel ik op een bepaald niveau (en in mijn gedachten) wel al lang wist dat het gedrag van mijn kind een spiegel is van mijn eigen gedrag, wordt het spel nu op een heel ander niveau gespeeld. Er is geen plek meer waar ik me kan verbergen (en geloof me, ik heb echt gezocht naar die plek).

Het is wat het is: misschien is het beste wat ik kan doen de feiten gewoon accepteren zoals ze zijn?
- Ik voel me open en verbonden. Resultaat : Zij voelt zich open en verbonden .
- Ik voel me afgesneden en gesloten. Resultaat : Zij voelt zich afgesneden en gesloten.

Mirror, mirror upon the wall,
you are no different from me at all...
I may not want to stay,
but it is useless to turn away.

Even if I do not agree,
you are just another reflection of me.
Anger, sadness, joy and shame -
we might seem different, but are one and the same.

Kan ik dan iets doen? Als ik me afgesloten voel kan ik zo veel mogelijk ontspannen om me weer open te stellen voor dat wat is, nu, in dit moment. Ik kan er bewust van zijn dat vele van de stemmen die ik hoor in mijn hoofd, oude programma’s van gedrag zijn die uit mijn eigen kindertijd (en voorafgaande generaties) komen. Als mijn hoofd de behoefte voelt om de situatie en haar drama (= mijn innerlijke drama?) te beheersen, kan ik proberen om het tegenovergestelde te doen: mijn lichaam voelen, me ontspannen, veiligheid vinden in mezelf en mijn best doen om kalm te blijven. En waar ik echt aan kan werken is dat schuldgevoel, en dus liefdevol zijn voor mezelf in plaats van mezelf voor de kop slaan elke keer dat ik het ‘fout’ doe. Hoe klinkt dat, om mee te beginnen?

Ik hoor ook heel graag wat jouw ervaringen zijn met kinderen? Ervaar jij je kinderen ook als spiegels? Wat doe jij om in een gezonde moeder / vader energie te blijven?

Heb je ooit stilgestaan bij de vraag wat je diepste wens is? Ik heb het nu niet over het kopen van dat droomhuis, die wereldreis van zes maanden of de rode Porsche met leren bekleding. Niet dat er iets mis is met die wensen, die zijn zeker legitiem. Maar achter deze wensen schuilen andere verlangens die veel meer te maken hebben met wie je bent en wat je hier op aarde komt doen. In die zin zijn die andere wensen strategieën waarvan jij denkt dat als ze vervuld worden, jij je beter zal voelen dan jij je nu voelt.

We proberen het dus nog een keer: Wat is je diepste verlangen? Waar hunker je echt naar? Wat zou je nodig hebben om te voelen dat je het helemaal voor elkaar hebt? Wat is dat ene ding / die ene staat van zijn / die ervaring die je nog mist voordat je dood zou kunnen gaan met een glimlach op je gezicht? Of nog anders gesteld: Wat wil je zo graag, dat je het bijna kunt proeven hoe het zou voelen? Naar alle waarschijnlijkheid heb je het op dit moment nog niet, maar je weet vanuit je diepste kern, dat als je dat zou hebben, jij je ongelofelijk goed zou voelen.

Dit zijn hele interessant vragen. Althans, vind ik wel. Ik heb mezelf deze vragen talloze keren gesteld. Mijn verlangen no. 1 is – in ieder geval tot heel recent – altijd geweest om in een staat van volledige harmonie, vrede en rust te verkeren. Dit is nou niet erg schokkend, gezien mijn favoriete enneatype (= 9, de bemiddelaar).

Een aantal maanden geleden heeft mijn goede vriend en collega Rob de Best het een stap verder gebracht door te vragen: Je hebt dit verlangen, je wil het zo graag, maar ergens ben je ervan overtuigd geraakt dat jij het niet mag hebben. Waarom mag je het niet hebben? En hier komt de clou: Wat zou er misgaan als je wel kreeg wat je wil hebben?

Het werd helemaal stil in mijn hoofd. Ik ving een glimp op van die enorme vrijheid dat ik zou hebben. En ik voelde paniek. Beperkende overtuigingen die voorbij kwamen: Als ik dit zou krijgen dan zou ik geen excuus meer hebben om me klein te houden. Als ik dit zou krijgen, zou ik niets meer doen. Wie zou ik dan zijn??? Aaaaaarrrghhh…. Existentiële terreur. Vervolgens voelde ik mijn hoofd dichtklappen, deze informatie was veel te bedreigend. Het leek beter om ‘uit te tunen’, mezelf te verdoven, gewoon weg te gaan: ‘Wij (wie zijn jullie eigenlijk?) moeten ons hiertegen beschermen’. Ego die het knopje van ‘automatisch programma nummer 9’ drukt om zichzelf te beschermen tegen verandering.

Een aantal weken later kwam een andere goede vriend Miriam Kasbergen met een interessante vervolgvraag. Dus: je kent je diepste verlangen… Wat zou je nu doen, als je nog maar een half uur te leven had? Blijft je wens hetzelfde of verandert die?

Toen ze deze vraag aan mij stelde kwam een (voor mij) volledig onverwacht antwoord uit. Het enige waar ik aan kon denken was dat ik nog zo veel fysieke ervaringen op wilden doen in dit leven. Zoiets als: als ik toch doodga en terechtkom in een andere staat van eenheidsbewustzijn waar ik geen lichaam heb, dan wil ik een complete lichaamservaring hebben voordat ik wegga. En het eerste waar ik aan dacht was… ik wil een onbeperkt buffet met eten, zodat ik me kan volproppen totdat ik helemaal verzadigd ben! Dus: een half uur te gaan – en ik laat alle hoogdravende idealen gaan of illusies over mij edele natuur varen – ik wil gewoon eten. Now… That’s a clue!

Geweldig toch, hoe een paar schijnbaar onnozele vragen ons zo veel kunnen vertellen hoe onze Ego werkt. En het is ook heel interessant wat de dimensie eindige tijd (je hebt nog maar ½ uur om te leven) ons kan vertellen over waar wij nog een gevoel van gemis hebben.

Probeer het zelf!
Ik zou het echt GEWELDIG vinden om te horen wat deze vragen JOU vertellen over JEZELF (ego en essentie)! Dus, delen maar!

Ik parkeer de auto bij de stoeprand en draai de autosleutel om in het slot. De motor gaat uit, de muziek uit de radio stopt. Ineens is het heel stil. Ik ben 15 minuten te vroeg voor mijn afspraak. Wat nu?

Mijn eerste impuls is om mijn mobiele telefoon naar voorschijn te halen. Zijn er berichten? Voicemails dan? Nee. Zal ik iemand bellen? Nee, dan kom ik misschien straks tijd tekort bij het gesprek. Is ook niet gezellig. Ik zet de telefoon alvast uit. Nog 14 minuten te gaan. 

Ik heb mijn iPod thuis gelaten, een iPad heb ik (nog) niet. Het zou wel handig zijn op dit moment. Dan zou ik wat e-mails kunnen beantwoorden en even op FaceBook kunnen kijken. Misschien ook iets op kunnen zoeken op het internet. Maar ja, daar heb ik nu niets aan. Ik heb immers geen iPad. Nog 13 minuten te gaan.

Zal ik dan maar de radio weer aanzetten? 
Of misschien toch niet…
Een revolutionair idee krijgt vorm in mijn hoofd:
…Wat als ik gewoon hier in stilte zou gaan zitten en zou genieten van niets doen?
Huh? Niets doen? Is dat ook een mogelijkheid?
Ja, laat ik eens dat proberen. Ogen dicht, even niets…

30 seconden later:
Van stilte is geen sprake. Gedachten racen als kippen zonder koppen langs elkaar heen. Wel begint de willekeurige gedachtestroom ineens in een specifieke richting te vloeien…

Wij hebben de neiging om elke onbenutte minuut iets te willen doen. Of ik heb dat in ieder geval wel. Alle losse momenten van de dag – zoals bij het wachten op de trein of bus, bij de huisarts of kapper – is het eerste instinct om meteen iets aan te grijpen om die dreigende lege ruimte te vullen. Tegenwoordig is dat – met alle iGadgets – veel makkelijker dan ooit. Maar was het vroeger wel zo anders? Wat dacht je van de Metro, werkdocumenten, kruiswoordpuzzels, sudoku, tijdschriften of een boek in de trein of bij de huisarts, de Walkman (voor diegenen die nog weten wat dat is), of zelfs een ouderwets sigaretje (hoewel dat natuurlijk niet meer overal kan)?

Thuis ga ik meestal ook niet zomaar op het bankje voor mezelf uit te zitten staren. Dan gaat de TV aan of pak ik een boek (ja, wat dat betreft ben ik soms best ouderwets). Heel soms neem ik wel een powernap. Maar dat is dan omdat het echt nodig is. Een klein dutje is dus in wezen ook een nuttige bezigheid en geen zijn in stilte zonder doel.

En dat terwijl ik een persoon ben die nogal gesteld is aan comfort en rust (wordt ook wel eens luiheid genoemd). Ik heb niet zo heel veel innerlijke stemmetjes die mij pesten met gedachten over allerlei ‘nuttige en nodige dingen’ die ik eigenlijk zou moeten doen, zoals stoffen, ramen lappen en het huis schoonmaken (en daar – over het gebrek aan stemmetjes, dus – zijn mijn lieve man en ik het overigens bijzonder over eens... hoewel onze beleving van het resultaat van dat gegeven echter mijlenver uit elkaar ligt). Ook heb ik niet zo veel last van het idee dat ik continu productief zou moeten zijn of iets leuks zou moeten doen, of dat ik me bezig zou moeten houden met wat anderen nodig hebben. Dat zijn overigens geen persoonlijke verdiensten van mij, maar komt simpelweg door het mechaniek van mijn favoriete enneatype. Desondanks heb ook ik blijkbaar moeite met stil zijn en helemaal niets doen. Al zijn het maar mijn gedachten die druk bezig blijven…

Toch is er nu, hier in de auto, iets wat anders is. Het feit dat ik stil zit en niet met opzet (of op de automatische piloot) iets zoek om mij af te leiden van de stilte, maakt blijkbaar het verschil. Want middenin die gedachtestroom zie ik ineens iets leuks. Ook al hebben mijn gedachten de neiging om hun eigen leven te leiden, kunnen zij blijkbaar – onder de juiste omstandigheden – iets moois voortbrengen, wat het gewone geklets van het hoofd overstijgt. In de stilte en het niets doen kan inspiratie binnenkomen.

Yey! Volgens mij wordt dit het onderwerp van mijn nieuwe Blog! Snel, snel, pen en papier, even wat steekwoordjes opschrijven voordat ik alles weer vergeet… want zo werkt het wel met dat soort gedachten, zo snel als ze komen zijn ze weer weg. (Zo schrijf ik ook de meest fantastische romans in dat ongedefinieerde schemergebied net voordat ik ga slapen. Jammer genoeg zijn de verhalen meestal verdwenen in de ochtend).

Nog maar 3 minuten te gaan. Ogen weer dicht, de Blog is bezig zichzelf verder uit te werken in mijn hoofd. Ontspannen laat ik het gebeuren…

…en ineens is de tijd om.
Het tijd voor mijn afspraak.
Weer tijd om iets te gaan doen…

In het weekend kregen wij een aantal gasten over de vloer. In de namiddag was ik druk bezig met koken toen mijn man uit de hal riep dat hij even naar het winkelcentrum zou gaan om shampoo en wat andere dingen te halen.
- ‘Over een kwartiertje ben ik terug’, hoorde ik hem zeggen.
- ‘Is goed’, antwoordde ik en ging verder met het prikken van satéstokjes door stukjes kip, ananas, paprika en courgette.

Een half uur later stond mijn man in de keuken.
- ‘Wow, je bent al bijna klaar, wat goed’, zei hij.
- ‘Mmm-hmmm’, antwoordde ik. De kipspiesjes lagen klaar, de hamburgers ook. Nu nog de pastasalade – even wat dingen uit de koelkast halen, dat en dat moet gesneden worden... Mijn volle concentratie bij het koken, dus geen aandacht voor iets anders. Laat dat wel duidelijk zijn – als ik ergens bezig mee ben, ben ik daar mee bezig en heb ik geen tijd voor sociale onzin. Als dat maar duidelijk is. 

Toen de gasten al binnen waren zag ik ineens mijn man. Er was iets anders aan hem. Het leek wel alsof hij zijn haar anders zat, of zoiets… Wat raar… Maar hij is niet naar de kapper geweest, dus het kon niet. Hij zag er dus uit zoals altijd.

…

In de avond, een aantal uur later, zaten wij weer met z'n tweeën in de woonkamer.
- ‘Heb je niets gemerkt wat anders is aan mij?’, vroeg mijn man.
En op dat moment zag ik het… Zijn haar zat anders. Hij was wel naar de kapper geweest!
Ik kreeg echt een bijna onbeschrijflijk gevoel van binnen…

…En nee, het was geen schaamte over mijn gebrekkige sociale vaardigheden of onvermogen om het sociaal gewenste gedrag te tonen eerder die dag – had wel gekund, maar was nu niet het geval...

…Het was het gevoel dat ik iets had gezien van mezelf wat ik normaal gesproken niet kan zien. Een glimpje van de strategie van het mechaniek van het hoofd – oftewel het ego – wat normaal gesproken verborgen blijft. Nu op heterdaad betrapt.

Naar aanleiding van wat mijn man had gezegd toen hij wegging, had ik de verwachting gecreëerd in mijn hoofd dat hij alleen zou gaan winkelen, en niet dat hij naar de kapper zou gaan. Toen ik hem later zag, zagen mijn ogen heel correct dat er iets anders was met zijn haar. Mijn hoofd, echter, kon de (schijnbaar) tegenstrijdige informatie niet aan van de verwachting en wat de ogen zagen, en heeft gekozen om de verwachting te geloven in plaats van de objectieve zintuiglijke waarneming van de ogen zelf.

Het is toch niet te geloven! Eigenlijk kan ik er nog steeds niet helemaal bij hoe geraffineerd het spel van het ego is. Al helemaal als ik de gevolgen doortrek naar de rest van mij leven. Het is dus echt zo, dat alles wat ik zie zeer sterk gekleurd (zoniet volledig bepaald) wordt door wat ik verwacht te zien. Dit betekent dus ook dat alles wat ik in anderen zie, wat anderen mij ‘aandoen’ of de situaties waar ik in terechtkom, in wezen ook reflecties zijn van mijn verwachtingen. 

Hoe ziet jouw wereld eruit?
Tevreden?

Zo ja – Geweldig! Gefeliciteerd!
Wees blij en ga vooral zo door.

Zo niet – is de uitnodiging hierbij om je verwachtingen eens goed onder de loep te nemen… En te kijken welke resultaten je verwachtingen jou opleveren. Verwachtingen die ongewenste resultaten genereren zijn vaak gerelateerd aan beperkende overtuigingen (ik ben waardeloos, niet om van te houden, niet goed genoeg, bla bla bla…). Als je verwacht – ook al is het vaak een onbewuste verwachting – dat iedereen jou waardeloos zal vinden / dat niemand van jou zal houden / dat je nooit goed genoeg zal zijn, zul je gegarandeerd het bewijs vinden in de buitenwereld dat het ook echt zo is.

Hoe ziet jouw wereld eruit?
Ben je er tevreden over – of toch niet?
Je ziet wat je verwacht.
Wat wil je zien?