De meeste mensen hebben er alles voor over om pijn te vermijden.

Als we te dicht bij een hete kachel of het open haard komen, deinst ons lichaam van nature terug van de hitte om zichzelf te beschermen. Als we struikelen en vallen op straat, of op het moment net voor een auto-ongeluk, zal ons lichaam zich schrapzetten in een poging om het lichaam te beschermen en pijn te vermijden. Het is een natuurlijk instinct, als iets pijn doet willen wij gewoon weg van die pijn.

Het interessante is dat de meesten van ons deze reactie niet alleen bij ​​fysiek bedreigende gebeurtenissen laten zien, maar ook bij denkbeeldige gebeurtenissen (in de toekomst of uit het verleden).

Een klein experimentje ... Sluit je ogen en stel je voor dat je bovenaan een trap staat. Laten we er een lekker lange, harde gepolijste marmeren trap van maken. Voel hoe  onverzettelijk hard de stenen onder je voeten zijn. Voel nu hoe je naar voren leunt, totdat je je evenwicht verliest en voorover valt. In slow motion zie je de scherpe kanten van de traptreden dichter en dichter bij komen. Je kunt niets doen om de val te stoppen. Binnen een paar microseconden zal je lichaam op de harde stenen ‘crashen’... Full impact ... NU!

Ik weet niet hoe dat werkt voor jou, maar als ik deze reeks handelingen via mijn lijf voel, beginnen verschillende delen van mijn lichaam zich samen te trekken – mijn buik trekt zich samen, mijn schouders worden gespannen, mijn nek en kaak spieren worden stijf - alles in een poging om de (denkbeeldige!) impact te voorkomen. In mijn fysieke 'werkelijkheid' is niets aan de hand, toch is mijn geest niet in staat om het verschil te voelen, met als gevolg dat mijn lichaam reageert op dezelfde manier alsof ik echt van de trap af val.

Fascinerend, of niet? Zoals je je kunt voorstellen, geldt dit niet alleen voor fysieke pijn , maar ook voor verschillende soorten (ingebeelde of 'echte') emotionele pijn .

De woorden, ‘Ik haat je!' zullen – indien geuit met een intentie van pure woede en haat die past is bij een dergelijke uitroep – een lichamelijke sensatie als gevolg hebben in de persoon die deze woorden ontvangt. Het is gewoonweg fysica. Intuïtief is dit misschien het gemakkelijkst te begrijpen in relatie tot klank. Op dezelfde manier dat je de beat van een goede bas in je lichaam kunt voelen als je het volume genoeg opkrikt, resoneren ook muziek, woorden en andere geluiden in je lichaamsweefsels (of je je daar nu actief bewust van bent of niet).

Niet alleen zal de (hoorbare) klank van de woorden zich door je lichaam verplaatsen, de emotie zal dat ook doen. Alles is energie. Het enige verschil zit in de frequentie (het ‘geluid’) van de emotie, die buiten het bereik van je gehoor ligt.

En dat is alles ! ... Of liever gezegd, dit is hoe het zou kunnen zijn :
Hatelijke woorden worden uitgesproken. Ze bewegen door ons lichaam. We voelen. We gaan verder. 
Echter, voor de meesten van ons, is het verhaal lang niet over - omdat we weerstand bieden​​.

De meeste mensen, waaronder ik, willen eigenlijk geen negatieve emoties voelen. Negatieve emoties voelen ongemakkelijk. Ze voelen slecht . Ze voelen pijnlijk. Of liever gezegd, de meeste mensen associëren negatieve emoties met pijn, lijden en een slecht gevoel in hun gedachten. Net als bij het ​​voorbeeld van de trap – het beeld van pijn in ons hoofd (of het nu 'echt' of ingebeeld is) is de reden dat ons lichaam zich samentrekt. Soms meer, soms minder. Een samengetrokken lijf voelt nooit goed (probeer al je spieren samen te trekken en laat ze allemaal tegelijk los - de ontspannen toestand voelt vast beter).

En de meeste mensen willen zich gewoon goed voelen. Wat is daar mis mee? Nou ja, niets, natuurlijk ... als wij de keuze zouden hebben, zouden wij allemaal kiezen om ons goed te voelen in plaats van slecht. Het probleem is dat het leven gewoon niet altijd goed voelt. Toch zitten de meeste van ons gevangen in uitgebreide strategieën om gevoelens van pijn te vermijden en weestand tegen alles wat niet goed voelt.

Vroeg of laat zullen we allemaal in een situatie belanden die pijnlijk aanvoelt, of het nu over emotionele of fysieke pijn gaat. Meestal gebeurt het eerder vroeger dan later. Vanaf de eerste keer dat onze ouders niet onmiddellijk komen als we huilen, de eerste keer dat we honger hebben en niet meteen melk krijgen, de eerste keer dat we vallen en niet worden getroost, maar worden verteld om ons niet zo aan te stellen, de eerste keer dat wij vol woede met onze voeten op de grond stampen, maar worden verhinderd onze volledige wil uit te drukken door goedbedoelende ouders die ons in plaats daarvan proberen af te leiden. Het overkomt ons allemaal, telkens weer. Dus bouwen we muren om ons heen zodat wij die pijn niet hoeven voelen.

Er zijn veel verschillende systemen die deze muren beschrijven. Een van mijn favorieten is het enneagram. Dit systeem kent negen verschillende verdedigingsmechanieken en strategieën voor het vermijden van pijn.
... Er is een zilveren randje aan elke wolk. Laten we iets leuks gaan doen (7).
... Anderen hebben een probleem, maar ik zeker niet. Ik heb de controle (8).
... Ik heb niet echt iets nodig. Ik moet jou helpen (2).
... Ik moet hier meer over weten (5).
... Ik moet mijn reactie aan passen of dit oplossen om het perfect te maken (1) .
... Er is iets mis met mij, ik ben niet om van te houden (4 ).
... Het is jouw schuld. Ik heb structuur nodig om me veilig te voelen (6).
... Falen is geen optie. Ik kan hier een succes van maken (3).
... Als alles rustig zou zijn zou alles goed zou komen (9).

Mijn voorkeursstrategie is om ‘uit te tunen’ en ‘weg te gaan’. Ik ga in mijn hoofd zitten (ofwel in een dromerige afwezigheid (9) of in het analyseren van mijn gevoel (5)) of ik vertrek volledig uit mijn lichaam (9). Want als ik hier niet echt ben, kan ik geen pijn voelen (en ook geen echt geluk, maar ja, dat is dan maar de prijs dat betaald moet worden). Een andere favoriet van mij is om mezelf te troosten en te verdoven met eten , chocolade, tv... of iets anders dat me een gevoel van 'volheid' geeft (9) – zodat ik niet daadwerkelijk de leegte in mij hoef te voelen.

Dit heeft redelijk goed gewerkt voor mij de afgelopen 40 jaar (NB: de woorden 'redelijk goed' zijn nog zo’n 9-strategie: 'Het is goed (genoeg) zoals het is…'). Begrijp me niet verkeerd - afweermechanismen zijn een noodzakelijk onderdeel van het leven van de meeste kinderen. En ja , een gezond gevoel van angst is handig wanneer je aan de rand van de afgrond staat. Maar ... Ik ben 40 jaar oud . Heb ik echt nog steeds al deze strategieën nodig? En een andere vraag: wat zijn de werkelijke kosten van deze beschermingsstrategieën?

De afgelopen maanden is een nogal turbulente periode geweest voor mij, met name in relatie tot mijn (ego-)strategieën. Hoewel ik al 10 jaar lang met het enneagram werk, heb ik nooit echt geloofd dat het mogelijk was om deze mechanismen te overstijgen. Wij hebben immers een ego nodig om met anderen te kunnen communiceren. Zelfs bij mensen die duidelijk hoger op de spirituele ladder staan (guru's en dergelijke) , zijn verschillende enneatypische gedragingen nog steeds herkenbaar.

Uiteraard heb ik nog steeds niet al mijn mechanismen overstegen. Ik voel wel meer dan ooit tevoren dat er iets verandert. Voor mij waren er twee belangrijke sleutels nodig om dingen daadwerkelijk te willen veranderen: 1) volledig zien en aanvaarden dat mijn verdedigingsmechanieken nog steeds erg actief zijn op een onbewust niveau, en 2) het besef hoeveel mijn beschermingsstrategieën mij echt kosten.

In mijn geval zijn het verdwijnen uit mijn lijf en mezelf verdoven (om maar niet volledig te hoeven voelen) de grootste energie-dieven van mijn leven. Ik dacht dat ik gewoon weinig energie had en heel voorzichtig moest zijn met mijn lichaam, in mijn activiteiten, hoe veel ik deed en met wie ik omging. Hoe verbaasd was ik toen ik erachter kwam dat hoe meer ik actief deelneem aan mijn leven, hoe meer lichaamsoefeningen ik doe, hoe meer ik me verbind met de woede die ik voel van binnen - hoe meer energiek ik word, hoe meer levend ik me voel en hoe meer vrij ik me voel om mezelf te zijn. En paradoxaal genoeg - hoe meer ik negatieve emoties en pijn in mijn systeem toelaat door aanwezig te blijven, ongeacht wat zich aandient - hoe beter ik me voel.

Ga dus nog eens kijken naar de lijst van de pijn vermijdingsstrategieën hierboven. Het zou zomaar kunnen dat je jezelf herkent in een of twee van deze typische gedragingen... en vraag jezelf hoeveel je weerstand en afweer tegen pijn je eigenlijk kost?

Is het de prijs waard?

Mijn hele leven al heb ik het gevoel dat het eten dat ik in mijn mond stop mijn honger nooit helemaal bevredigt. Wel weten dat ik langzamer zou moeten eten en goed moet kauwen, maar niet in staat zijn om dat werkelijk te doen. In plaats daarvan het gevoel dat ik mezelf moet vullen met eten. Snel en veel, altijd net voorbij dat punt waar ik eigenlijk geen honger meer heb. In de avond nog de extra impuls om mijn mond vol te proppen met chocola, alweer niet kunnen stoppen totdat ik een licht gevoel van misselijkheid in mijn buik voel.

Ik heb verschillende diëten en eetwijzen uitgeprobeerd. Toen ik naar Nedeland kwam heb ik mijn best gedaan om over te gaan op het brood-kaas-melk dieet – en ben vier kilo aangekomen. Ik kwam erachter dat ik lactose-intolerantie had. Een aantal jaar later ontdekte ik dat gluten helemaal niet goed is voor mijn spijsvertering. Ik probeerde om meer salade en groente te eten, maar dat voelde alleen maar koud in mijn buik, en ik kreeg onmiddellijk weer honger.

Dus ben ik overgestapt op drie warme maaltijden per dag. Veel rijst, vaker vis, minder vlees en af een toe een vegetarische schotel. Nog steeds dat knagende gevoel van binnen. Langzaam ontstond wel een verlangen om meer groente en fruit te eten, maar op een of ander manier lukte het niet. Het kwam er nog steeds op neer dat ik de honger die ik van binnen voelde gewoon niet kon bevredigen.  

Een aantal weken geleden kwam ik tijdens een cursus in een staat van ‘no-mind’ en volledige eenheid terecht. Op een gegeven moment was het tijd voor de lunch, terwijl ik me in deze staat van ‘expanded consciousness’ bevond. Ik herinner me nog dat ik aan tafel zat met een vork en mes in mijn handen. Ik keek naar ze, en dacht: ‘Ik weet wel wat dit zijn voor dingen, maar ik heb geen idee hoe ik deze moet gebruiken’. Mijn hoofd wist op zich wel wat te doen, maar kon het niet aan het lichaam vertellen via gedachten. 

Ik voelde me net een baby die voor het eerst leert te eten. Mijn hele blikveld was volledig gevuld door de mooie, knapperige gemengde sla-soorten, verse kruiden, pijnboompitjes, olijf olie en zachte, malse rosbief op een geroosterd stuk glutenvrij brood. Ik voelde mijn handen de mes en vork een beetje onbeholpen vastpakken, en op een of ander manier lukte het mij om een stuk af te snijden en naar mijn mond te brengen. Elk mondvol was totale gelukzaligheid – ik kon alle verschillende texturen voelen, elke smaak proeven, mijn mond was gevuld met eten, slikken was een volledige vervulling van NU. Ik kon niet anders doen. Ik was eten.    

Toen ik klaar was met eten, stopte ik. 
Mijn bord was nog niet leeg, maar ik was klaar.
Ik had geen honger meer. 

Weer thuis zie ik mezelf ingrediënten op een hele andere manier samenvoegen. Ik ben overgestapt van 60% koolhydraten en 25% groente naar circa 55% groen en 30% koolhydraten. Ik heb de innerlijke behoefte om meer rauwe en koude dingen te eten, maar nog steeds gemengd met warm. Ik eet minder en stop als ik klaar ben. Wij zijn naar een restaurant geweest en ik koos voor de salade (iets wat ik voorheen NOOIT zou hebben gedaan), omdat de rest gewoon een beetje onsmakelijk overkwam op mij. Ik zag een hele vitrine met zoetige taarten en romige cakejes en ik voelde me een beetje misselijk. Het was echt een nieuwe ervaring voor mij…   

Nu ben ik erg benieuwd baar hoe lang dit zo blijft. Wat mij deze keer vooral opvalt is dat de verandering echt van binnenuit komt. Het gaat niet om een of ander systeem waar ik over heb gelezen dat ik probeer toe te passen. Ik voel een oprecht verlangen naar sla. Dus ik blijf hoopvol…

En chocola dan? Ik had een paar weken lang geen zin in chocola, maar voel de verslaving wel weer naar de oppervlakte komen drijven. Het lijkt wel een klassieke Pavlov reactie. Ik loop de woonkamer binnen, ik doe de tv aan om een leuke film te kijken en ik begin letterlijk te kwijlen bij de gedachte van de combinatie van deze … en chocola. Zelfs nu, als ik dit schrijf, heb ik dezelfde reactie! Tot nu toe is het mij gelukt om van de chocola af te blijven, maar uit de keuken hoor ik de verleidelijke roep van verrukkelijke geïmporteerde chocolade reepjes uit Finland… Zal ik bezwijken of niet? 

Herken jij jezelf in (delen van) dit verhaal? Deel je ervaringen met eetverslavingen! Heb je iets meegemaakt waardoor je ineens heel ander ging eten? Is het je gelukt om de nieuwe manier van eten vol te houden op de lange termijn? Hoe? Ik hoor het graag!

Heb je ooit stilgestaan bij de vraag wat je diepste wens is? Ik heb het nu niet over het kopen van dat droomhuis, die wereldreis van zes maanden of de rode Porsche met leren bekleding. Niet dat er iets mis is met die wensen, die zijn zeker legitiem. Maar achter deze wensen schuilen andere verlangens die veel meer te maken hebben met wie je bent en wat je hier op aarde komt doen. In die zin zijn die andere wensen strategieën waarvan jij denkt dat als ze vervuld worden, jij je beter zal voelen dan jij je nu voelt.

We proberen het dus nog een keer: Wat is je diepste verlangen? Waar hunker je echt naar? Wat zou je nodig hebben om te voelen dat je het helemaal voor elkaar hebt? Wat is dat ene ding / die ene staat van zijn / die ervaring die je nog mist voordat je dood zou kunnen gaan met een glimlach op je gezicht? Of nog anders gesteld: Wat wil je zo graag, dat je het bijna kunt proeven hoe het zou voelen? Naar alle waarschijnlijkheid heb je het op dit moment nog niet, maar je weet vanuit je diepste kern, dat als je dat zou hebben, jij je ongelofelijk goed zou voelen.

Dit zijn hele interessant vragen. Althans, vind ik wel. Ik heb mezelf deze vragen talloze keren gesteld. Mijn verlangen no. 1 is – in ieder geval tot heel recent – altijd geweest om in een staat van volledige harmonie, vrede en rust te verkeren. Dit is nou niet erg schokkend, gezien mijn favoriete enneatype (= 9, de bemiddelaar).

Een aantal maanden geleden heeft mijn goede vriend en collega Rob de Best het een stap verder gebracht door te vragen: Je hebt dit verlangen, je wil het zo graag, maar ergens ben je ervan overtuigd geraakt dat jij het niet mag hebben. Waarom mag je het niet hebben? En hier komt de clou: Wat zou er misgaan als je wel kreeg wat je wil hebben?

Het werd helemaal stil in mijn hoofd. Ik ving een glimp op van die enorme vrijheid dat ik zou hebben. En ik voelde paniek. Beperkende overtuigingen die voorbij kwamen: Als ik dit zou krijgen dan zou ik geen excuus meer hebben om me klein te houden. Als ik dit zou krijgen, zou ik niets meer doen. Wie zou ik dan zijn??? Aaaaaarrrghhh…. Existentiële terreur. Vervolgens voelde ik mijn hoofd dichtklappen, deze informatie was veel te bedreigend. Het leek beter om ‘uit te tunen’, mezelf te verdoven, gewoon weg te gaan: ‘Wij (wie zijn jullie eigenlijk?) moeten ons hiertegen beschermen’. Ego die het knopje van ‘automatisch programma nummer 9’ drukt om zichzelf te beschermen tegen verandering.

Een aantal weken later kwam een andere goede vriend Miriam Kasbergen met een interessante vervolgvraag. Dus: je kent je diepste verlangen… Wat zou je nu doen, als je nog maar een half uur te leven had? Blijft je wens hetzelfde of verandert die?

Toen ze deze vraag aan mij stelde kwam een (voor mij) volledig onverwacht antwoord uit. Het enige waar ik aan kon denken was dat ik nog zo veel fysieke ervaringen op wilden doen in dit leven. Zoiets als: als ik toch doodga en terechtkom in een andere staat van eenheidsbewustzijn waar ik geen lichaam heb, dan wil ik een complete lichaamservaring hebben voordat ik wegga. En het eerste waar ik aan dacht was… ik wil een onbeperkt buffet met eten, zodat ik me kan volproppen totdat ik helemaal verzadigd ben! Dus: een half uur te gaan – en ik laat alle hoogdravende idealen gaan of illusies over mij edele natuur varen – ik wil gewoon eten. Now… That’s a clue!

Geweldig toch, hoe een paar schijnbaar onnozele vragen ons zo veel kunnen vertellen hoe onze Ego werkt. En het is ook heel interessant wat de dimensie eindige tijd (je hebt nog maar ½ uur om te leven) ons kan vertellen over waar wij nog een gevoel van gemis hebben.

Probeer het zelf!
Ik zou het echt GEWELDIG vinden om te horen wat deze vragen JOU vertellen over JEZELF (ego en essentie)! Dus, delen maar!

Het Aarde element staat nog steeds in focus. Vorige week heb ik verteld over de relatie tussen lichaamsbewustzijn, denken en bezorgdheid. Vandaag wil ik de fysieke functies van het Aarde element in het lichaam verder uitdiepen. Even ter herinnering: het Aarde element correspondeert in het lichaam met de organen Milt en Maag, de spieren of het vlees als weefsel, de zoete smaak en de mond als zintuig.

In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG) controleert het Aarde element de hele spijsvertering. De spijsvertering begint in de mond, het zintuig van Aarde. Als baby maken wij contact met de buitenwereld via de mond, en ontvangen wij ons gevoel van veiligheid vaak via het opnemen van voeding. Psychologisch gezien kan men (voor een deel) blijven hangen in deze orale fase. Dit kan zich o.a. uiten als diverse eetverslavingen. Maar ook de zuigende beweging en het gevoel bij het roken houdt vaak verband met een Aarde. Daarnaast kan een Aarde disbalans mondproblemen veroorzaken: denk aan bloedend tandvlees of aften.

De organen Milt en Maag horen ook bij het Aarde element. De belangrijkste functie van deze organen is de zogenaamde transport en transformatie. De Milt en de Maag zetten voeding om in Qi, Bloed en Vloeistoffen en verspreiden deze door het lichaam.

Een zwakke Milt- of Maag-Qi kan resulteren in: gebrek aan eetlust, vermoeidheid na het eten, gespannen buik na de maaltijd, buikpijn of problemen met de stoelgang (constipatie of juist losse ontlasting). Ook kan er sprake zijn van lichamelijke vermoeidheid (vooral in de ochtend) of vermoeide ledematen en spieren.

Als de aanmaak naar Bloed niet soepel verloopt kan men last krijgen van bloedarmoede, hartkloppingen of slapeloosheid. Hier werkt het Aarde element ook samen met Vuur en het Hart. Als de Milt het Bloed niet meer goed in de vaten kan houden kan men bijvoorbeeld makkelijk blauwe plekken krijgen, kapotte haarvaten en spataderen of bloedneuzen.

Samen met de Nier, Blaas en Longen zorgen de Maag en Milt voor de balans van Vloeistoffen in het lichaam. De Maag en de Milt zijn verantwoordelijk voor de viscositeit van het Bloed, smering van gewrichten, de dichtheid van spieren en vlees en de totale massa van het lichaam. Met name de Milt is echter zelf kwetsbaar voor vocht. Als de balans van Vloeistoffen verstoord raakt ontstaat er intern Vocht, Damp of Slijm. Dit kan o.a. de vorm nemen van overgewicht, cellulitis, stijve of opgezwollen gewrichten, buik of lymfeklieren, diverse´kleverige’ afscheidingen van neus en keel, gevoelloosheid, of zelfs hallucinaties (als de Damp het Hart gaat verstoren) enz.

Dit zijn maar een aantal voorbeelden van lichamelijke signalen die kunnen duiden op een zwak Aarde element. Het zal in ieder geval duidelijk zijn dat dit element en dus de Milt en Maag en centrale rol spelen bij vele gezondheidsklachten.

Stel, je herkent jezelf en wil je Aarde element versterken. Wat kun je doen? In mijn vorige blog heb ik al een aantal suggesties gedaan met betrekking tot lichaamsbewustzijn en –oefeningen. De tweede grote ingang is eten.

Nu is het zo dat het Aarde element gestimuleerd wordt door de zoete smaak. Dit betekent dat zoet goed is voor Aarde. Maar voordat je gaat juichen – neen, koekjes, frisdrank en chocola gaan je Milt niet versterken. Erger nog, te veel (geraffineerde) suiker put juist de Miltenergie uit. Jammer, hè?  En dat terwijl een zwak Aarde element juist de trek in zoet toe doet nemen. Dus wat dan wel?

De zoete smaak die de Aarde versterkt is de natuurlijke zoetigheid bijvoorbeeld van veel granen, zoals gierst, maïs, haver en rijst en oranjegele groenten zoals wortels en pompoen of (gedroogde) vruchten(sappen). Een matige hoeveelheid rundvlees en kip is ook goed voor de aanmaak van Bloed.

Veel producten die vanuit de visie van meerdere huidige diëten heel goed zouden zijn, zijn vanuit de visie van de TCG minder goed voor de Milt energie, in ieder geval in grote hoeveelheden. Het gaat hier om voedingsmiddelen die te verkoelend zijn of te veel Dampvorming als gevolg hebben. Om een paar ervan te noemen: te veel rauwkost, zuidvruchten zoals bananen en kiwi’s, te veel melk, room en kaas en natuurlijk alle geraffineerde producten zoals suiker, bloem, kant- en klaarproducten enz. Wat de precieze uitwerking is, hangt natuurlijk af van je constitutie. Dus mocht je je aangetrokken voelen tot een nieuwe manier van eten, laat je alsjeblieft goed voorlichten*.

Wat in ieder geval altijd kan is de magnetron meteen de deur uit doen. Het enige nut van dat apparaat is om een pittenkussen op te kunnen warmen. Serieus – uit de magnetron eten is echt de snelste manier om je eten Qi-loos te maken en daarmee je Aarde energie uit te putten. Ik spreek uit eigen ervaring. Als je me niet gelooft, probeer het zelf uit – eet eerst een week pap / havermout uit de magnetron als ontbijt en de daaropvolgende week pap gemaakt op het fornuis. Wedden dat je een verschil voelt?

Met dank aan:
Carola Beresford-Cooke: Shiatsu in theorie en praktijk
Harriet Beinfield & Efrem Korngold: Basisboek Chinese Geneeswijzen
Giovanni Maciocia: De grondslagen van de Chinese Geneeskunde
* Barbara Temelie: Voeding volgens de vijf elementen
* http://www.innerned.org/voeding1.html