Je kent ze, die momenten in het leven dat alles anders wordt. Er gebeurt iets, en je weet gewoon dat het leven nooit meer hetzelfde zal zijn. Deze gebeurtenissen lijken zo eens in de tien jaar op mijn pad te komen. Ik heb er dus een paar meegemaakt en kan me elke keer nog herinneren alsof het gisteren was. 

Het meest recente moment: april 2014 – een zonnige koude voorjaarsweek in Norrköping in Zweden. Primal Therapy: zonder enige twijfel het aller moeilijkste wat ik ooit heb gedaan of meegemaakt in mijn leven. Stel je voor dat je zeven dagen achter elkaar aan het baren bent en dan ook nog een marathon aan het lopen bent tegelijkertijd – en het komt een beetje in de buurt van deze ervaring. Na het volgen van diverse persoonlijke ontwikkelingstrajecten en therapieën in de afgelopen 10 jaar, dacht ik dat ik best wel een redelijk beeld had van de patronen die mijn leven beheersen. Maar er was zo veel meer en het ging zo veel dieper dan ik ooit had kunnen vermoeden. 

Via de de familielijn heb ik een zeer diepe angst en wantrouwen tegen het leven geërfd. 
Dissociatie, vluchten in diverse verslavingen, als een levende dode door het leven gaan. De behoefte om het leven te onderdrukken door de controle te (willen) houden via oordeel, slachtofferschap en het verlaten van het lichaam. Dit alles is nog steeds aanwezig in MIJN lichaam, als een zwarte, kleverige, misselijkmakende stof, die elk orgaan en elke cel doordringt.   

Ik, de trotse drager van het familie erfgoed: mij niet veilig voelen in mijn lichaam, dissociërend, verslaafd aan eten en comfort, mijn woede en levenskracht onderdrukkend, in de illusie leven dat als ik maar mijn omgeving en de mensen om me heen kon controleren, dat de dag zou komen dat ik me wel veilig genoeg zou voelen om werkelijk hier te zijn, om te leven. Tot mijn grote schaamte, ook de levenskracht en spirit van mijn dochter onderdrukkend. Niet omdat omdat iemand hier kwaadwillend is of was (dit gaat niet over het veroordelen van iemand), maar omdat het zo verrekt moeilijk is om deze patronen te doorbreken. 

Alle gebeurtenissen uit het verleden, inclusief uithongering, misbruik en oorlogen, de stemmen van onze (voor)ouders, alles ligt nog veilig opgeborgen in onze lichamen. Ons hele leven, functioneren wij bijna allemaal op het emotionele niveau van een 3-jarige, en we zijn ons daar niet eens van bewust. Wij denken dat we vrij zijn, maar in de werkelijkheid zijn wij alsmaar de patronen en levens van onze moeders, vaders en voorouders aan het herleven (of ertegen aan het rebelleren). En dat generatie na generatie na generatie…

Na een week Primal Therapy voelt het leven anders, lichter of zo (en dan heb ik het niet over die extra kilo’s die ik ook kwijtraakte). De onverwachte ontdekking: al die stemmen, al dat bagage uit het verleden – dat ben ik niet. Dat was ik nooit! I wil hier zijn! IK WIL LEVEN! Ik had werkelijk geen idee wat dit lichaam en deze geest allemaal konden doen, de kracht die in mij geborgen ligt. Ik ben zo KLAAR met het vieren van de dood. Vanaf nu kies ik VRIJHEID en het LEVEN! 

Het is een werkelijk transformerend proces. Een van de mooiste cadeaus tot nu toe, is om de verandering te zien in mijn dochter en in onze relatie. Ze voelt zo vrolijk, energiek en levendig en ondanks dat ze nog steeds humeurig kan zijn en haar sterke wil laat gelden, kan ik haar eindelijk laten zijn wie ze is, zonder haar te willen controleren zodat ik me veilig kan voelen. Het voelt echt als een zegen. 

En dit is maar het begin. Er is nog veel werk aan de winkel, maar nu voel ik tenminste dat ik – misschien voor het eerst – werkelijk een kans maak om dat te doen, en die persoon te worden waar ik hier op aarde voor ben gekomen. Ik voel me als een pasgeboren baby. Geen flauw idee wat er zal komen, maar ik ben klaar om te vertrouwen – wetend met mijn hele wezen dat het leven nooit meer hetzelfde zal zijn. 

Meer weten? Kijk naar:
What is Primal Therapy?
Primal therapy with Puja
Ground Zero Primal

Je kunt je commentaren en vragen posten bij ‘Comments’ hieronder, op FaceBook of stuur me een e-mail en ik zal mijn best doen om een antwoord te geven. 

Delen is leuk! Daarom wil ik ook meer aandacht besteden aan de blogs van anderen die resoneren met de intenties en thema's van Blogging Spirit in Matter. Hier mijn eerste gastblogger: Enneagram-expert  en auteur van meerdere boeken, inclusief 'De Wet van Sinterklaas' - Rob de Best.
...

Eerder stelde ik dat Sinterklaas niets te maken heeft met voorwaarden. Sinterklaas geeft gewoon waar je om vraagt, zonder condities, mitsen of maren. Overigens ook zonder de mogelijkheid om daarover te reclameren.

Vanuit dit perspectief is de bekende frase “wie zoet is krijgt lekkers…” dan ook volkomen misplaatst. Je hoeft immers niet aan een of andere voorwaarde te voldoen om iets aan Sinterklaas te vragen.

Gelukkig ontkom ook ik niet aan voortschrijdend inzicht met terugwerkende kracht. Na dit jaar Sinterklaas van een nieuwe habijt te hebben voorzien en inmiddels een zestal inspirerende pakjesavonden verder, kwam ik er achter dat er een andere betekenis zit verstopt in ‘wie zoet is krijgt lekkers’.

De zinsnede ‘wie zoet is krijgt lekkers’ refereert aan de kwaliteit van je innerlijke staat. In overeenstemming met wat Nicoll beweert: “Being attracks your life” heeft de kwaliteit van je ‘binnenwerk’ een directe relatie met wat je in het leven aantrekt en afstoot. Gelukkig is ‘being’ veranderbaar en kun je er aan werken om de kwaliteit ervan omhoog te krijgen. Het eerste dat je hiervoor concreet kunt doen is om te stoppen met negatief te zijn.

Verbitterd zijn over wat het leven je tot dusver heeft gebracht, heeft een averechts effect op de realisatie van je verlanglijst. Het maakt niet uit wat je graag wilt, zolang je negatief bent, zul je merken dat de aflevering van je bestelling voor onbepaalde tijd wordt uitgesteld. Gelukkig kun je daar dan weer wel iets aan doen.

Aan de andere kant kan niet worden ontkent dat ‘negatief zijn’ zodanig in het Nederlandse cultuurpatroon zijn verweven, dat je het bent zonder dat je het in de gaten hebt. De onderstaande top 7 kan je wellicht helpen om een en ander bij jezelf even na te gaan:

1.    Jezelf bezig houden met “wat anderen ervan zouden kunnen vinden”.
2.    Fantaseren over hoe je leven gelopen zou zijn “als je maar…”.
3.    Menen dat je iets tegoed hebt omdat je er zo je best voor hebt gedaan.
4.    Jaloers zijn op ‘het succes’ of wat dan ook van anderen.
5.    Klagen, waarover dan ook.
6.    Roddelen.
7.    Je zorgen maken over de toekomst.

Wellicht nog aangevuld met een achtste: Denken dat morgen een goede dag is om hiermee te beginnen. Niet negatief zijn is heel iets anders dan een gekunsteld of bedacht positivisme of een rationalisatie van je omstandigheden door abstracties als ‘karma’ of ‘lot’ daarvan als oorzaak te zien. Waar je nu bent met inbegrip van je omstandigheden van dit moment, is de ideale plaats om de kwaliteit van je being wat op te krikken.

Vooral ook namens Sinterklaas, wens ik je veel “lekkers”.

Lees ook andere blogs door Rob de Best op robdebest.nl

... en maar delen!

GASTBLOGGER worden bij Blogging Spirit in Matter? 

Heb je een blog geschreven die past bij de onderwerpen van Blogging Spirit in Matter? Ook jij kunt gastblogger worden op deze blog! Stuur mij een mail met je voorstel of tekst (max 1000 woorden, liever 500) en dan kunnen wij kijken of er een match is.

Een aantal weken geleden bevond ik me (na een bijzondere spirituele ervaring) een heel weekend  lang in een exceptioneel rustige en stille staat van zijn. Ik was volledig open, afgestemd en in verbinding; ik kon zowel mijn eigen behoeften als die van mijn dochter en man voelen, en ik was in staat om te reageren op mijn eigen behoeftes en de behoeftes van anderen zonder enig gevoel van conflict. (Ja – dat zou ik inderdaad ook zeker vaker mee willen maken).

Tijdens dat weekend, was mijn vijf jaar oude dochter blij, stralend en vriendelijk. Ze hielp spontaan met het afruimen van de hele (!) tafel. Ze was zo ongelofelijk mooi en het was een waar genot om bij haar te zijn.

Nu is ze weer haar grenzen aan het zoeken, wij zijn continu in gevecht (vooral in de ochtend). Ze wil gewoon spelen (natuurlijk wil ze dat) en weigert mijn regels te volgen (waar ik het eigenlijk zelf mee eens ben). Als geen ander kan zij de drama-queen spelen en ze trekt dan ook alle registers open (en haalt daarmee pas echt het bloed van onder mijn nagels vandaan).

En ik dan? Ik voel een hoop frustratie. Ik voel hoe rigide mijn gedachten zijn en hoe mijn lichaam zich samentrekt (gespannen schouders, buik en billen). Ik zie mezelf oude (op angst gebaseerde) patronen herhalen – ik voel een bijna dwangmatige behoefte om te controleren wat ze doet, hoe ze het doet, wat ze eet. Ik word echt misselijk van mezelf en ga mezelf daardoor nog meer veroordelen (en daarin ben ik echt bedreven!).

Ik zie dat ik vooral getriggerd word door tijdsdruk (bijvoorbeeld op tijd zijn op school) . Ik hoor een stem in mijn hoofd : 'We MOETEN op tijd op school zijn, want anders ... ' Ja? Gaat de wereld nou echt onder als een 5 -jarige 5 minuten te laat op school is?

Ik word getriggerd door haar grote gevoel voor drama. Ik probeer haar logisch te benaderen (wat natuurlijk totaal niet werkt). Ik moet haar emotionele uitbarstingen inperken (omdat die onveilig voelen voor mij). Ik heb het idee dat ik me als een autoriteitsfiguur moet gedragen en probeer duidelijke grenzen te stellen. Maar hoe stel je liefdevolle grenzen, zonder ouderwets autoritair te worden?

Hmmm ... Zou het kunnen dat deze ervaringen op een of andere manier verbonden zijn? (zei zij met een stem druipend van sarcasme). Neen, even serieus, hoewel ik op een bepaald niveau (en in mijn gedachten) wel al lang wist dat het gedrag van mijn kind een spiegel is van mijn eigen gedrag, wordt het spel nu op een heel ander niveau gespeeld. Er is geen plek meer waar ik me kan verbergen (en geloof me, ik heb echt gezocht naar die plek).

Het is wat het is: misschien is het beste wat ik kan doen de feiten gewoon accepteren zoals ze zijn?
- Ik voel me open en verbonden. Resultaat : Zij voelt zich open en verbonden .
- Ik voel me afgesneden en gesloten. Resultaat : Zij voelt zich afgesneden en gesloten.

Mirror, mirror upon the wall,
you are no different from me at all...
I may not want to stay,
but it is useless to turn away.

Even if I do not agree,
you are just another reflection of me.
Anger, sadness, joy and shame -
we might seem different, but are one and the same.

Kan ik dan iets doen? Als ik me afgesloten voel kan ik zo veel mogelijk ontspannen om me weer open te stellen voor dat wat is, nu, in dit moment. Ik kan er bewust van zijn dat vele van de stemmen die ik hoor in mijn hoofd, oude programma’s van gedrag zijn die uit mijn eigen kindertijd (en voorafgaande generaties) komen. Als mijn hoofd de behoefte voelt om de situatie en haar drama (= mijn innerlijke drama?) te beheersen, kan ik proberen om het tegenovergestelde te doen: mijn lichaam voelen, me ontspannen, veiligheid vinden in mezelf en mijn best doen om kalm te blijven. En waar ik echt aan kan werken is dat schuldgevoel, en dus liefdevol zijn voor mezelf in plaats van mezelf voor de kop slaan elke keer dat ik het ‘fout’ doe. Hoe klinkt dat, om mee te beginnen?

Ik hoor ook heel graag wat jouw ervaringen zijn met kinderen? Ervaar jij je kinderen ook als spiegels? Wat doe jij om in een gezonde moeder / vader energie te blijven?

Heb je ooit stilgestaan bij de vraag wat je diepste wens is? Ik heb het nu niet over het kopen van dat droomhuis, die wereldreis van zes maanden of de rode Porsche met leren bekleding. Niet dat er iets mis is met die wensen, die zijn zeker legitiem. Maar achter deze wensen schuilen andere verlangens die veel meer te maken hebben met wie je bent en wat je hier op aarde komt doen. In die zin zijn die andere wensen strategieën waarvan jij denkt dat als ze vervuld worden, jij je beter zal voelen dan jij je nu voelt.

We proberen het dus nog een keer: Wat is je diepste verlangen? Waar hunker je echt naar? Wat zou je nodig hebben om te voelen dat je het helemaal voor elkaar hebt? Wat is dat ene ding / die ene staat van zijn / die ervaring die je nog mist voordat je dood zou kunnen gaan met een glimlach op je gezicht? Of nog anders gesteld: Wat wil je zo graag, dat je het bijna kunt proeven hoe het zou voelen? Naar alle waarschijnlijkheid heb je het op dit moment nog niet, maar je weet vanuit je diepste kern, dat als je dat zou hebben, jij je ongelofelijk goed zou voelen.

Dit zijn hele interessant vragen. Althans, vind ik wel. Ik heb mezelf deze vragen talloze keren gesteld. Mijn verlangen no. 1 is – in ieder geval tot heel recent – altijd geweest om in een staat van volledige harmonie, vrede en rust te verkeren. Dit is nou niet erg schokkend, gezien mijn favoriete enneatype (= 9, de bemiddelaar).

Een aantal maanden geleden heeft mijn goede vriend en collega Rob de Best het een stap verder gebracht door te vragen: Je hebt dit verlangen, je wil het zo graag, maar ergens ben je ervan overtuigd geraakt dat jij het niet mag hebben. Waarom mag je het niet hebben? En hier komt de clou: Wat zou er misgaan als je wel kreeg wat je wil hebben?

Het werd helemaal stil in mijn hoofd. Ik ving een glimp op van die enorme vrijheid dat ik zou hebben. En ik voelde paniek. Beperkende overtuigingen die voorbij kwamen: Als ik dit zou krijgen dan zou ik geen excuus meer hebben om me klein te houden. Als ik dit zou krijgen, zou ik niets meer doen. Wie zou ik dan zijn??? Aaaaaarrrghhh…. Existentiële terreur. Vervolgens voelde ik mijn hoofd dichtklappen, deze informatie was veel te bedreigend. Het leek beter om ‘uit te tunen’, mezelf te verdoven, gewoon weg te gaan: ‘Wij (wie zijn jullie eigenlijk?) moeten ons hiertegen beschermen’. Ego die het knopje van ‘automatisch programma nummer 9’ drukt om zichzelf te beschermen tegen verandering.

Een aantal weken later kwam een andere goede vriend Miriam Kasbergen met een interessante vervolgvraag. Dus: je kent je diepste verlangen… Wat zou je nu doen, als je nog maar een half uur te leven had? Blijft je wens hetzelfde of verandert die?

Toen ze deze vraag aan mij stelde kwam een (voor mij) volledig onverwacht antwoord uit. Het enige waar ik aan kon denken was dat ik nog zo veel fysieke ervaringen op wilden doen in dit leven. Zoiets als: als ik toch doodga en terechtkom in een andere staat van eenheidsbewustzijn waar ik geen lichaam heb, dan wil ik een complete lichaamservaring hebben voordat ik wegga. En het eerste waar ik aan dacht was… ik wil een onbeperkt buffet met eten, zodat ik me kan volproppen totdat ik helemaal verzadigd ben! Dus: een half uur te gaan – en ik laat alle hoogdravende idealen gaan of illusies over mij edele natuur varen – ik wil gewoon eten. Now… That’s a clue!

Geweldig toch, hoe een paar schijnbaar onnozele vragen ons zo veel kunnen vertellen hoe onze Ego werkt. En het is ook heel interessant wat de dimensie eindige tijd (je hebt nog maar ½ uur om te leven) ons kan vertellen over waar wij nog een gevoel van gemis hebben.

Probeer het zelf!
Ik zou het echt GEWELDIG vinden om te horen wat deze vragen JOU vertellen over JEZELF (ego en essentie)! Dus, delen maar!

Ik parkeer de auto bij de stoeprand en draai de autosleutel om in het slot. De motor gaat uit, de muziek uit de radio stopt. Ineens is het heel stil. Ik ben 15 minuten te vroeg voor mijn afspraak. Wat nu?

Mijn eerste impuls is om mijn mobiele telefoon naar voorschijn te halen. Zijn er berichten? Voicemails dan? Nee. Zal ik iemand bellen? Nee, dan kom ik misschien straks tijd tekort bij het gesprek. Is ook niet gezellig. Ik zet de telefoon alvast uit. Nog 14 minuten te gaan. 

Ik heb mijn iPod thuis gelaten, een iPad heb ik (nog) niet. Het zou wel handig zijn op dit moment. Dan zou ik wat e-mails kunnen beantwoorden en even op FaceBook kunnen kijken. Misschien ook iets op kunnen zoeken op het internet. Maar ja, daar heb ik nu niets aan. Ik heb immers geen iPad. Nog 13 minuten te gaan.

Zal ik dan maar de radio weer aanzetten? 
Of misschien toch niet…
Een revolutionair idee krijgt vorm in mijn hoofd:
…Wat als ik gewoon hier in stilte zou gaan zitten en zou genieten van niets doen?
Huh? Niets doen? Is dat ook een mogelijkheid?
Ja, laat ik eens dat proberen. Ogen dicht, even niets…

30 seconden later:
Van stilte is geen sprake. Gedachten racen als kippen zonder koppen langs elkaar heen. Wel begint de willekeurige gedachtestroom ineens in een specifieke richting te vloeien…

Wij hebben de neiging om elke onbenutte minuut iets te willen doen. Of ik heb dat in ieder geval wel. Alle losse momenten van de dag – zoals bij het wachten op de trein of bus, bij de huisarts of kapper – is het eerste instinct om meteen iets aan te grijpen om die dreigende lege ruimte te vullen. Tegenwoordig is dat – met alle iGadgets – veel makkelijker dan ooit. Maar was het vroeger wel zo anders? Wat dacht je van de Metro, werkdocumenten, kruiswoordpuzzels, sudoku, tijdschriften of een boek in de trein of bij de huisarts, de Walkman (voor diegenen die nog weten wat dat is), of zelfs een ouderwets sigaretje (hoewel dat natuurlijk niet meer overal kan)?

Thuis ga ik meestal ook niet zomaar op het bankje voor mezelf uit te zitten staren. Dan gaat de TV aan of pak ik een boek (ja, wat dat betreft ben ik soms best ouderwets). Heel soms neem ik wel een powernap. Maar dat is dan omdat het echt nodig is. Een klein dutje is dus in wezen ook een nuttige bezigheid en geen zijn in stilte zonder doel.

En dat terwijl ik een persoon ben die nogal gesteld is aan comfort en rust (wordt ook wel eens luiheid genoemd). Ik heb niet zo heel veel innerlijke stemmetjes die mij pesten met gedachten over allerlei ‘nuttige en nodige dingen’ die ik eigenlijk zou moeten doen, zoals stoffen, ramen lappen en het huis schoonmaken (en daar – over het gebrek aan stemmetjes, dus – zijn mijn lieve man en ik het overigens bijzonder over eens... hoewel onze beleving van het resultaat van dat gegeven echter mijlenver uit elkaar ligt). Ook heb ik niet zo veel last van het idee dat ik continu productief zou moeten zijn of iets leuks zou moeten doen, of dat ik me bezig zou moeten houden met wat anderen nodig hebben. Dat zijn overigens geen persoonlijke verdiensten van mij, maar komt simpelweg door het mechaniek van mijn favoriete enneatype. Desondanks heb ook ik blijkbaar moeite met stil zijn en helemaal niets doen. Al zijn het maar mijn gedachten die druk bezig blijven…

Toch is er nu, hier in de auto, iets wat anders is. Het feit dat ik stil zit en niet met opzet (of op de automatische piloot) iets zoek om mij af te leiden van de stilte, maakt blijkbaar het verschil. Want middenin die gedachtestroom zie ik ineens iets leuks. Ook al hebben mijn gedachten de neiging om hun eigen leven te leiden, kunnen zij blijkbaar – onder de juiste omstandigheden – iets moois voortbrengen, wat het gewone geklets van het hoofd overstijgt. In de stilte en het niets doen kan inspiratie binnenkomen.

Yey! Volgens mij wordt dit het onderwerp van mijn nieuwe Blog! Snel, snel, pen en papier, even wat steekwoordjes opschrijven voordat ik alles weer vergeet… want zo werkt het wel met dat soort gedachten, zo snel als ze komen zijn ze weer weg. (Zo schrijf ik ook de meest fantastische romans in dat ongedefinieerde schemergebied net voordat ik ga slapen. Jammer genoeg zijn de verhalen meestal verdwenen in de ochtend).

Nog maar 3 minuten te gaan. Ogen weer dicht, de Blog is bezig zichzelf verder uit te werken in mijn hoofd. Ontspannen laat ik het gebeuren…

…en ineens is de tijd om.
Het tijd voor mijn afspraak.
Weer tijd om iets te gaan doen…

In het weekend kregen wij een aantal gasten over de vloer. In de namiddag was ik druk bezig met koken toen mijn man uit de hal riep dat hij even naar het winkelcentrum zou gaan om shampoo en wat andere dingen te halen.
- ‘Over een kwartiertje ben ik terug’, hoorde ik hem zeggen.
- ‘Is goed’, antwoordde ik en ging verder met het prikken van satéstokjes door stukjes kip, ananas, paprika en courgette.

Een half uur later stond mijn man in de keuken.
- ‘Wow, je bent al bijna klaar, wat goed’, zei hij.
- ‘Mmm-hmmm’, antwoordde ik. De kipspiesjes lagen klaar, de hamburgers ook. Nu nog de pastasalade – even wat dingen uit de koelkast halen, dat en dat moet gesneden worden... Mijn volle concentratie bij het koken, dus geen aandacht voor iets anders. Laat dat wel duidelijk zijn – als ik ergens bezig mee ben, ben ik daar mee bezig en heb ik geen tijd voor sociale onzin. Als dat maar duidelijk is. 

Toen de gasten al binnen waren zag ik ineens mijn man. Er was iets anders aan hem. Het leek wel alsof hij zijn haar anders zat, of zoiets… Wat raar… Maar hij is niet naar de kapper geweest, dus het kon niet. Hij zag er dus uit zoals altijd.

…

In de avond, een aantal uur later, zaten wij weer met z'n tweeën in de woonkamer.
- ‘Heb je niets gemerkt wat anders is aan mij?’, vroeg mijn man.
En op dat moment zag ik het… Zijn haar zat anders. Hij was wel naar de kapper geweest!
Ik kreeg echt een bijna onbeschrijflijk gevoel van binnen…

…En nee, het was geen schaamte over mijn gebrekkige sociale vaardigheden of onvermogen om het sociaal gewenste gedrag te tonen eerder die dag – had wel gekund, maar was nu niet het geval...

…Het was het gevoel dat ik iets had gezien van mezelf wat ik normaal gesproken niet kan zien. Een glimpje van de strategie van het mechaniek van het hoofd – oftewel het ego – wat normaal gesproken verborgen blijft. Nu op heterdaad betrapt.

Naar aanleiding van wat mijn man had gezegd toen hij wegging, had ik de verwachting gecreëerd in mijn hoofd dat hij alleen zou gaan winkelen, en niet dat hij naar de kapper zou gaan. Toen ik hem later zag, zagen mijn ogen heel correct dat er iets anders was met zijn haar. Mijn hoofd, echter, kon de (schijnbaar) tegenstrijdige informatie niet aan van de verwachting en wat de ogen zagen, en heeft gekozen om de verwachting te geloven in plaats van de objectieve zintuiglijke waarneming van de ogen zelf.

Het is toch niet te geloven! Eigenlijk kan ik er nog steeds niet helemaal bij hoe geraffineerd het spel van het ego is. Al helemaal als ik de gevolgen doortrek naar de rest van mij leven. Het is dus echt zo, dat alles wat ik zie zeer sterk gekleurd (zoniet volledig bepaald) wordt door wat ik verwacht te zien. Dit betekent dus ook dat alles wat ik in anderen zie, wat anderen mij ‘aandoen’ of de situaties waar ik in terechtkom, in wezen ook reflecties zijn van mijn verwachtingen. 

Hoe ziet jouw wereld eruit?
Tevreden?

Zo ja – Geweldig! Gefeliciteerd!
Wees blij en ga vooral zo door.

Zo niet – is de uitnodiging hierbij om je verwachtingen eens goed onder de loep te nemen… En te kijken welke resultaten je verwachtingen jou opleveren. Verwachtingen die ongewenste resultaten genereren zijn vaak gerelateerd aan beperkende overtuigingen (ik ben waardeloos, niet om van te houden, niet goed genoeg, bla bla bla…). Als je verwacht – ook al is het vaak een onbewuste verwachting – dat iedereen jou waardeloos zal vinden / dat niemand van jou zal houden / dat je nooit goed genoeg zal zijn, zul je gegarandeerd het bewijs vinden in de buitenwereld dat het ook echt zo is.

Hoe ziet jouw wereld eruit?
Ben je er tevreden over – of toch niet?
Je ziet wat je verwacht.
Wat wil je zien?

Grenzen en gevoeligheid zijn thema’s die mij nogal bezig houden. De neiging om samen te smelten met de omgeving is bijna belachelijk sterk aanwezig in mijn systeem. Mijn persoonlijke grenzen zijn (op zijn zachtst gezegd) vaag. Regelmatig vraag ik me af: is dit van mij of van iets of iemand anders? Waar eindig ik en begint de ander? Vandaag een onderzoekje naar wat de Vijf elementen uit de Chinese filosofie mij hierover kunnen leren.

Eerst even kijken naar de kracht, dimensie en existentiële en spirituele energie per element. 

• De kracht van het Hout element is uitbreiding. Hout is bezig met richting, doelen en strategieën. Wat te doen? Hoe het te doen? De spirituele energie van Hout (Hun) gaat over de rol van de individu in het groter geheel. 
  
• De kracht van het Vuur element is fusie. Het gaat om ruimte en dimensie. Hoe groot is mijn bereik? Spiritueel staat Vuur (Shen) voor pure, niet verbonden gewaar zijn. 
  
• Het Aarde element draait om matiging. De focus ligt op oriëntatie, plaats in tijd en ruimte. Waar ben ik? Wat is mijn rol? De spirituele taak van Aarde (Yi) gaat over ideeën en intellect. 
  
• Het Metaal element trekt zich samen, is op zoek naar vorm. Metaal definieert grenzen: Wie ben ik? Wie ben ik niet? Spiritueel gezien gaat Metaal (Po) over onze zintuigen, lichamelijke gevoelens en vermogen om te reageren op de omgeving. 
  
• De kracht van Water is consolidatie (samenvoegen). Water gaat over tijd: oorsprong en bestemming. Wat is mijn verleden? Wat is mijn toekomst? De spirituele energie van Water (Zhi) is de wil om te overleven, maar ook om de natuurlijke gang van zaken te accepteren, in harmonie te leven met wat er gebeurt. 
  

De twee meest voor de hand liggende elementen die over grenzen gaan zijn dus Metaal (lichamelijke grenzen) en Hout (de individu en de omgeving). Vuur heeft een duidelijke relatie met samensmelten (dus geen grenzen). Aarde heeft te maken met positie (ook in relatie met anderen). Water lijkt het meest samen te hangen met de grenzen van het bestaan zelf.

Het Metaal element hangt duidelijk samen met onze grenzen en afweer. De huid hoort bij Metaal. Die scheidt ons van de omgeving en vertelt ons over de grenzen van ons fysieke lichaam zijn. Wat is binnen, wat is buiten? Een zwakke afweer energie (taak van Metaal) betekent dat invloeden of gevoelens van anderen makkelijk binnen kunnen komen. De Dikke darm hoort ook bij Metaal en helpt ons ondermeer het onderscheid te maken o.a. tussen nuttig en waardeloos, en ‘zelf’ en ‘niet zelf’. Als de energie zwak is, kan het dus moeilijk zijn om een verschil te voelen tussen ‘mij’ en ‘jou’, of wordt het lichaam vervuild door ‘waardeloze troep’ (afvalstoffen) waardoor het nog moeilijker is om te helder te voelen. Als de Po (spirituele essentie van Metaal) deficiënt is, voelt men geen pijn. De zintuigen hebben veel prikkels nodig voordat ze iets registreren. Als de Po juist hyperalert is, kan men het gevoel hebben dat alles pijn doet. Dan staan de zintuigen erg scherp afgesteld. In de context van hooggevoeligheid en gevoeligheid voor prikkels kan Metaal ons dus veel vertellen. 

Het Hout element is ook gerelateerd aan grenzen. Bij Hout is de energie altijd naar buiten gericht. Hout heeft te maken met onze zelfexpressie, maar ook ons aanpassingsvermogen en onze ontvankelijkheid voor anderen. Met andere woorden: de individu in harmonieuze relatie met de groep (als deel van een groter geheel). Hier gaat het meer om 'mijn ruimte' vs. 'de omgeving', de drang om je territorium af te bakenen (of niet). Wat is van mij? Wat is niet van mij? Er is een relatie met de emotie boosheid. Hout dat onder druk staat levert frustratie en woede op, in een poging om de grens te verleggen en ruimte te creëren voor het individu. Als het Hout element in balans is, is er gezonde assertiviteit met duidelijke grenzen.

Het Vuur element gaat over fusie en bereik. Eigenlijk kent Vuur dus (bijna) geen grenzen. Vuur is dat aspect van ons dat samen wil smelten met anderen. Als Vuur uit balans is, kun je het gevoel krijgen dat je alleen bestaat in het contact met anderen. Vuur is ook de manifestatie van puur en niet-gebonden bewustzijn en de totale uiterlijke individuele expressie van de Geest (Shen). Vuur in balans heeft een kracht die ligt in de combinatie van gevoel voor individualiteit en gevoel voor eenheid met anderen.

Het Aarde element is gerelateerd aan positiebepaling ten opzichte van anderen. Waar ben ik? Wat is mijn rol (in relatie tot die ander)? Het spirituele deel van Aarde (Yi) regelt de opname van ideeën en informatie en is bezig met bevatten, verteren en analyseren. Als er te veel voeding, informatie of impulsen binnenkomen (dus ook als de afweer energie van het Metaal element te zwak is) wordt Aarde (de Milt) overbelast. Aarde in balans kan geven en ontvangen in gelijke mate. Als Aarde uit balans is kan men moeite hebben met ontvangen van (bijvoorbeeld) waardering en steun. Dit manifesteert zich vaak als de neiging om te geven en gaat vaak samen met een naar buitengericht masker van gedrag. (Niets voor niets wordt Maag 6 bij de kaak ook het maskerpunt genoemd.) De rol van het Aarde element is ook om te voeden. Maar als je te veel geeft moet er balans komen, waardoor er een zuigende energie ontstaat om de leegte te vullen. Het Aarde element zoekt deze energie dus meestal in het contact met anderen. Aarde die uit balans is kan dus moeite hebben met de grens voelen tussen de eigen behoeftes en die van anderen. 

Als laatste, het Water element. De relatie van dit element met grenzen en gevoeligheid is niet iets wat meteen duidelijk is. Water gaat over tijd, doorzettingsvermogen en wilskracht. Waar kom ik vandaan? Waar ga ik naartoe? Water zorgt voor stimulans, motivatie, en geeft ons de energie en het vermogen om te reageren op stimuli. In levensbedreigende situaties neemt Water over en levert de energie (adrenaline) die nodig is om te overleven. Als Water uit balans is kan er een gevoel ontstaan alsof ons leven continu op het spel staat. Dan bevindt zich het hele lichaam in een constante staat van stress, waar gewone bezigheden ineens als enorme dwingende projecten worden ervaren. Dit kan uiteindelijk een burnout tot gevolg hebben (waar geen activiteit meer mogelijk is). In zekere zin zou je dus kunnen zeggen dat het water element gaat over de grenzen van het menselijke bestaan (geboorte / dood). Maar Water is ook bewegend, stromend, reinigend en meegaand. Als wij de grenzen van ons bestaan accepteren kunnen wij in harmonie leven met dat wat is en kan het leven vrij door ons heen stromen. 

Meer weten?
Carola Beresford-Cooke: Shiatsu in theorie en praktijk
Harriet Beinfield & Efrem Korngold: Basisboek Chinese Geneeswijzen
Giovanni Maciocia / De grondslagen van de Chinese Geneeskunde

Niet eens zo heel erg lang geleden op een doodgewone dag: 
- Je kunt maar beter accepteren dat je hooggevoelig bent en jezelf daarin serieus nemen.
Ik voelde een passief-agressief ikje naar voren stappen. 
- O ja? Moet ik dat? Dat bepaal ik zelf wel.
  (Even raden welke enneatype aan het woord was…)

HSP, hoogsensitief, hooggevoelig …Wat heb ik toch een hekel aan dat label gehad! Echt om braakneigingen van te krijgen. Weer zo’n stom modewoord. Ineens is iedereen weer zoooo gevoelig. 
Een stoer ikje dat naar voren kwam: 
- Stelletje aanstellers, die het gewone leven gewoon niet aankunnen. In die categorie wil ik in ieder geval BESLIST NIET horen. 
En dat was ook niet zo. Ik begreep niets van gevoelens. Dus kon ik ook niet hooggevoelig zijn. Toch?

Een ander ikje was best een beetje jaloers: 
- Hoe moet het niet zijn om meer te kunnen waarnemen? Om meer te kunnen voelen dan dat wat voor de hand ligt?
Altijd ook geïnteresseerd in het verborgene. Zou het toch echt zijn of niet? De wetenschapper in mij was geprikkeld.

Apart hoe zo’n reisje dan gaat. Als baby volledig open, gevoelig en ontvankelijk, één met elke impressie en emotie die voorbij kwam. Langzaam sluit het systeem zich af. Omdat het nodig is. Om de pijn van afgescheidenheid maar niet te hoeven voelen. In dit specifieke geval in een toestand belanden waar alle impulsen min of meer exclusief binnenkwamen via het hoofd. Of helemaal eruit gaan. 

Voel jij de sfeer in dit gebouw? Voel jij de wisseling van de seizoenen in je lijf? Voel je hoe veel verdriet hij met zich meedraagt? Voel jij je eigen linker kleine teen? Voel jij de woede opborrelen vanuit je zonnevlecht? Eerst even denken hoor…Voel ik dat? Ik weet het niet. Het zal wel niet? Hoe doe je dat eigenlijk – voelen?

Fast Forward naar de tegenwoordige tijd. Nog zo’n doodgewone dag.
En de impulsen komen binnen via alle zintuigen en de verschillende centra hebben allemaal een drukke agenda. Hoofd, Hart, Beweging, Instinctief. De verwerking van alle sensaties en impressies valt echt niet altijd mee. Regelmatig het gevoel alsof ik overspoeld raak door informatie. Geuren, geluiden, fel licht, het weer, straling, emoties van mensen om me heen, het subtielere (en soms helemaal niet subtiele) trekken en duwen van de zon, maan en planeten… noem maar op. Het is al gauw te veel. 

Alleen in mijn hoofd leven voelde niet goed. Dus openen, alles binnen laten. Alles openen, alles voelen. Weer een worden met de omgeving.
Nu vraag ik me af of ik niet te open ben. Want als mijn systeem de impulsen niet kan verwerken, vertaalt dat zich regelmatig in diverse lichamelijke klachten (hoofdpijn, spierspanningen, moeheid enz).

Alsof ‘ik’ dat in de hand zou hebben. Even aanzetten, dan weer uitzetten. Dacht het niet. Het systeem, het proces, het leven van een mens ontwikkelt zich volgens logica en wetten die wij niet in de hand hebben. Of ik heb dat in ieder geval niet. Ik kan niet kiezen om me af te sluiten. Ik kan niet kiezen om me te openen. Het gebeurt of het gebeurt niet.

Wellicht heb ik nog steeds de illusie dat ik er een beetje controle op kan uitoefenen. Waarschijnlijk heb ik dat ook nodig om een beetje geestelijk gezond te blijven.

Dat ikje heeft een gevoel dat het wel belangrijk is dat ik goed voor mezelf zorg. Dat ik, voor zo ver mogelijk, hele drukke locaties, mensen, en situaties probeer te vermijden. Dat ik even een time-out neem als ik voel dat ik die nodig heb. Even dat moment neem, en op een verjaardagsfeestje een paar minuten extra in die rustige badkamer blijf zitten. Soms extra bescherming bij me draag in de vorm van kristallen, middelen of iets anders. De natuur in gaan, alleen, de rust inademen. En vooral, dat ik steeds weer terug in mijn lichaam kom en steeds langer erin blijf, ongeacht de sensaties, impressies en gevoelens die erin zitten… of erdoorheen gaan.

En de wetenschapper…? Concludeert voorlopig:
… dat hooggevoeligheid bestaat, ongeacht welke label je er op plakt.
… dat geslotenheid of gevoelige openheid geen onveranderlijk gegeven is.
… dat het wel handig is als het (fysieke) systeem de tijd en ruimte krijgt om te leren omgaan met prikkels en nieuwe informatie (en dat het best even mag duren).
… dat het verborgene echt is, en dat er nog veel meer valt te ontdekken.

Ik loop binnen in het huis van de zintuigen. De deur valt zachtjes dicht achter me. Ik sta in een grote, schemerige hal in het midden van het huis. Goudkleurig behang met grote, duistere raadselachtige vormen bedekt de muren. Het licht van de kaars in mijn hand wordt weerkaatst in de zijdezachte matheid van het behang. Een zwarte marmeren trap loopt naar de volgende verdieping, maar mijn aandacht wordt getrokken naar vijf donkerbruine deuren van mahonie die mij omringen. In het hout zijn vijf symbolen uitgesneden, een andere op elke deur. Mijn blik zoekt – en vindt – de deur met het grote oog. Mijn hand wordt, als vanzelf, geleid naar de deurknop, ik draai hem om en de deur draait open met een krakend geluid….

Ik doe een stap voorwaarts om de kamer binnen te lopen, maar ineens staat de deur achter me. Ik doe weer een stap naar voren, maar de deur verplaatst zich weer. Waarom kan ik niet binnenlopen? Ik doe nog een poging en de deur staat weer achter mij. Als vooruit niet werkt, dan maar achteruit. Ik doe een stap naar achteren, en nog een, en nog een. Stap voor stap kom ik – achterwaarts – de kamer binnen.

Het is erg donker in deze kamer. Mijn ogen proberen tevergeefs een glimp van licht op te vangen. Het wil maar niet lukken. De hele tijd een knagend gevoel in mijn achterhoofd dat er iets achter mij staat, iets wat ik kan voelen, en als ik me heel snel omdraai een glimp van kan vangen, maar nooit echt zien. Er is iets te zien in de kamer van het oog wat ik niet mag zien. Als ik het maar kon zien! Wat is het? Ik wil het weten. Ik moet het weten! Ik sluit mijn ogen. Verbaasd neem ik waar, dat al terwijl mijn ogen dichtgaan, een andere werkelijkheid zich op mijn netvliezen begint te vormen.

Met het rechteroog ben ik in een geometrische wereld van vormen. Ik zie rechthoekige meubels, een ovale spiegel en driehoekige puntdak in de verte. Het lijkt op de werkelijkheid dat mijn ogen kent. Maar als ik dichter bij kijk, wordt duidelijk dat die grotere geometrische vormen opgebouwd zijn uit steeds kleinere vormen. De boomstam achter het huis bestaat uit lintjes en rechthoeken, de bladeren uit driehoeken, de appels uit steeds kleiner wordende zeshoeken. Hoe langer ik kijk, hoe verwarrender het wordt. Als een schilderij van Picasso is de hele werkelijkheid hoekig en verdraaid. Alles lijkt net echt, maar ook weer niet. 

Ik verplaats mijn aandacht naar het linkeroog. Dit oog leeft in compleet andere wereld; een vloeiende werkelijkheid waar alles in elkaar overloopt. Er valt geen enkel contour te vinden in dit landschap van water. Als een rivier gaat het gras over in een rotsblok dat vervaagt in wolken in de lucht, die als regen samen vloeien in een veld gele paardenbloemen die stralen als een zon. Ik kijk naar mijn handen en zie vloeiende lintjes uit mijn vingers en handpalmen schieten, als water, als mist. Elke beweging die ik maak, hoe klein ook, verandert iets in het waterschilderij dat ik zie.

Ik doe mijn ogen weer open. Het is nog steeds erg donker in deze kamer. Met gesloten ogen wordt gezien. Met open ogen kan ik het blijkbaar niet. Wat is nodig om wel te zien? Op de tast vind ik mijn weg naar het raam. Met een felle beweging sla ik de vensterluiken open naar buiten. Wit, helder licht stroomt de kamer binnen. Het zonlicht zo zuiver dat het mij verblindt. Even zien mijn ogen niets anders dan licht. Ik wacht en vraag me af: Hoe veel licht zal ik nog nodig hebben om de werkelijkheid echt te zien voor wat die is? Of is dat misschien juist de valkuil, het idee dat er niets te zien valt in het donker?

De komende tijd gaan mijn blogs wat dieper in op de bouwstenen en drijfveren van de 9 verschillende enneatypes. Vandaag kijken wij naar de verschillende basisenergieën van een mens. In de traditie van G.I. Gurdjieff worden deze ook vaak centra (van intelligentie) genoemd.

Elk mens heeft (of bestaat uit) drie basisenergieën oftewel centra:
- het hoofd of het mentale centrum,
- het hart of het emotionele centrum en
- het lichaam of het fysieke centrum.

Het ware doel van de drie centra heeft te maken met heelheid, objectief bewustzijn, spiritualiteit en onze essentie. Het echte doel van het mentale centrum is een stille, objectieve innerlijk weten en zicht op de visie van het leven. De ware taak van het emotionele centrum is om werkelijke verbondenheid tot stand te brengen. Het is het centrum van verlangen, begrip, en spirituele intuïtie. Het ware doel van het fysieke centrum is om werkelijk te zijn in het hier en nu, om ons in beweging te brengen en om onze energie te gebruiken voor onze echte doelen. Het is het centrum van expressie, creativiteit en vrijheid. Mooi hè?

De ‘normale’ staat van zaken van het gros van de mensheid is echter dat geen van deze 3 centra in overeenstemming met hun ware doel functioneert. Ouch! In kleine kinderen (die nog in contact zijn met hun essentie) is het nog wel het geval. Yey! Maar als het ‘ik-besef’ (ego) eenmaal geactiveerd wordt, gaat het fysieke centrum reageren op stress en bedreigingen door zich aan te spannen en het bewustzijn uit het pijnlijke deel weg te halen. Hierdoor zijn wij niet meer (volledig) in contact met onze essentie, waardoor het emotionele centrum de leegte probeert op te vullen met emoties en overtuigingen van anderen en een valse identiteit. Het gevolg hiervan is diepe (existentiële) angst, waardoor het mentale centrum allerlei overlevingsstrategieën probeert te bedenken, waardoor wij nog meer verkrampen enz. Kortom, de centra zijn in wezen alleen nog maar bezig met het in stand houden van het ego. (Dubbel-ouch! – en als je hier geen ‘ouch’ bij voelt, dan pas heb je echt een probleem – of misschien juist geen probleem … is in ieder geval iets om over na te denken…)

Als het mentale centrum in dienst staat van het ego, is het hoofd continu aan het denken over van alles en nog wat, van de hak op de tak. Bla blabla bla blabla… In wezen leven wij in een staat van spanning en angst. Om dit niet te hoeven voelen is hoofd alsmaar op zoek naar verklaringen en strategieën om onze ‘problemen’ op te lossen. Herkenbaar? Niet bij iedereen? Wellicht is dit proces wel herkenbaar onder de noemer ‘piekeren’?

Het emotionele centrum onder invloed van het ego is bezig met mechanisch gevoel, gehechtheid en instinctieve emoties, zoals angst, verdriet, frustratie, schaamte, gevoel van machteloosheid enz. Wij reageren dan op elke willekeurige impressie uit de omgeving met een voorgeprogrammeerde gevoelsreactie. Ook te herkennen als ‘…en ik reageerde alweer precies zoals altijd, ook had ik me zo voorgenomen om het deze keer anders te doen!’.

Als het fysieke centrum in dienst staat van het ego zijn wij ons doorgaans niet erg bewust van ons lichaam. In de tussentijd zet ons lichaam zich wel schrap voor elke ‘echte’ of bedachte bedreiging. Zo brengen wij een ‘grens’ tussen ‘onszelf’ en ‘het gevaar’. Aan de andere kant van deze ‘grens’ voelen wij ons dan veilig. Het resultaat is allerlei lichamelijke pijntjes, die wij wel een tijdje kunnen negeren, maar die op den duur echt lichamelijke klachten als gevolg zullen hebben.

Meestal zijn dus al onze centra op deze wijze gekidnapt door het ego. Maar voordat wij het ego de zwarte piet maken is het wel goed om ons te herinneren dat het ego ons eigenlijk alleen probeert te beschermen tegen pijn. Al op jonge leeftijd zijn wij de verbinding met onze essentie kwijtgeraakt. Het ego is in wezen alleen maar bezig met het creëren van een valse identiteit om het verlies van het contact met het echte Zelf te compenseren, zodat wij niet constant in die pijn moeten zitten. Dus, ja, zo leuk is het ook weer niet om Ego te zijn…

Dus – what to do, what to do?
Kunnen wij onze centra helpen om weer in contact te komen met hun ware doel?
Het korte antwoord is…
Ja.
Maar… het vergt wel een inspanning.

Het goede nieuws is dat het in principe niet uitmaakt waar wij beginnen. Als wij beginnen met het werken aan weestand en spanningen in het lichaam, zullen wij gauw genoeg geconfronteerd worden met onderliggende emoties, angst, beperkende overtuigingen en mentale strategieën. En andersom werkt het precies hetzelfde. Het schijnt wel dat het meest efficiënt is om te beginnen met een centrum dat afgesneden of onderdrukt is. Meer hierover in de komende twee blogs…


Met dank aan:
Riso & Hudson / ‘Understanding the enneagram – the practical guide to personality types’ en
Hurley & Dobson / ‘Welk type ben ik – het enneagram als sleutel tot de negen persoonliljkheidstypes’.