Vorige week ging de blog van Spirit in Matter over het Hout element en de relatie met lente en zelfexpressie. Het Hout element correspondeert natuurlijk met veel meer dingen onder de zon, onder anderen de organen Lever en Galblaas, de pezen als weefsel en het zintuig ogen. In eerste instantie lijkt er misschien geen verband te zijn tussen deze aspecten van het lichaam. Wat ik zo mooi vind aan de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) is hoe deze de relatie tussen verschilleden onderdelen van het lichaam beschrijft, en daarmee ook ogenschijnlijk ongerelateerde aspecten, patronen en symptomen terug kan brengen naar een oorzaak.

Wat is het Hout element eigenlijk? Waar staat het voor? Als wij de energie bekijken, dan representeert Hout levenskracht. Het is de kracht dat een zaad doet kiemen, het is de wil om geboren te worden en door te groeien tot een grote, vitale, krachtige boom. Ik denk ook vaak aan de enorme energie van een grassprietje dat door het asfalt heen groeit! Dat is nogal wat… En iemand moet die kracht in goede banen leiden, en die taak is in ons lichaam gegeven aan de Lever en de Galblaas.

In de TCM wordt gezegd dat de Lever en Galblaas de vrije stroom van Qi onderhouden. Dit betekent dat deze organen ervoor zorgen dat Qi (energie), Bloed en Vloeistoffen ongehinderd circuleren in het lichaam. Een goede circulatie betekent dat de stroom ontspannen, spontaan een gelijkmatig is. Dit heeft een gunstig effect o.a. op de spijsvertering, stofwisseling en zeker ook op onze emoties. Als de Lever en Galblaas niet door kunnen stromen (bijvoorbeeld door verkeerde voeding, onverwerkte woede of andere blokkades) heeft dit Leverstagnatie als gevolg. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in stemmingswisselingen, irritatie, nerveuze spanning, pijnen die zich verplaatsen, ophoping van afvalproducten of depressiviteit.

Als de Hout energie te krachtig wordt en geen goede basis heeft om in te rusten (bijvoorbeeld als wij alsmaar doorgaan met werken tot laat in de avond), kan de Lever-Qi gaan rebelleren. In de TCM wordt dan gesproken over Opstijgend Lever–Yang. Dit kan bijvoorbeeld duizeligheid, droge ogen, hoofdpijn (vaak aan een kant of bij de slapen) of een hoge toon in het oor als gevolg hebben. Dus, hoewel de Hout energie erg krachtig is, is er altijd een tegengewicht nodig in de vorm van ontspanning en rust – anders is het risico groot dat het hout zichzelf uitdroogt en opbrandt (wel eens gehoord van burnout?).

Het zal in ieder geval duidelijk zijn, dat er best wat overzicht en planning nodig is om energie goed door te laten stromen. De Lever wordt dan ook vaak ‘de generaal’ genoemd. Het maatje van de Lever, de Galbaas (‘de officier’) geeft moed, neemt initiatief en heeft het lef om alle plannen van de Lever uit te voeren. De Galblaas is dus diegene die de beslissingen moet nemen. Bij een zwakke Galblaas energie kan het moeilijk zijn om beslissingen te nemen. Als de energie doorslaat kan het zich uiten in teveel aandacht voor details en perfectionisme. Dit gaat vaak samen met hoofdpijn en spanning in de nek en schouders…

Verder opent de Lever in de ogen. Van de Galblaas wordt heel mooi gezegd: “Metaforisch gezien vormen de Galblaas en gal een vloeibaar kristal, zoals de lens van het oog, waardoor we de bestaande en toekomstige, innerlijke en externe realiteit waarnemen”*. Voor mij geeft dit aan hoe belangrijk het is om een vrije en zuivere Hout-energie van binnen te hebben om goed te kunnen waarnemen. Het is dus ook niet voor niets dat men allerlei oogproblemen kan krijgen (wazig zien, vlekjes voor de ogen, droge, rode, pijnlijke ogen enz) als de Lever of Galblaas uit balans zijn. Ook zien wij hier de relatie met beslissingen nemen: Als wij niet helder kunnen ‘zien’ kunnen wij ook moeilijk plannen of goede beslissingen nemen.

Als laatste (voor vandaag) worden de pezen gevoed en gecontroleerd door de Lever en Galblaas. Daarnaast loopt de Galblaas langs de zijkanten van het lichaam vanaf het oog, via de nek en schouders tot de 4e teen. Op deze manier wordt er een verbinding gelegd tussen waarnemen (ogen) en de beslissing en fysieke respons (via pezen en spieren). De Galblaas is ook verantwoordelijk voor het evenwicht tussen links en rechts. En zo is er weer een relatie met het nemen van evenwichtige beslissingen.

Het is toch bijna te mooi voor woorden hoe prachtig het systeem in elkaar zit!

Meer weten:
* Harriet Beinfield & Efrem Korngold (2001): Basisboek Chinese Geneeswijzen
Carola Beresford-Cooke (2001): Shiatsu in theorie en praktijk

Ineens is het weer zo ver. Iets later dan wij de laatste jaren gewend zijn – de winter heeft heel lang zijn best gedaan om hier te blijven – maar uiteindelijk moet ook de winter zich overgeven aan de kracht van de zonnestralen. De ochtenden zijn nog koud. Er ligt een laagje witgrijze vorst op het gras. De muts gaat daarom nog regelmatig op mijn hoofd, en de sjaal om mijn nek. Handschoenen zijn ook fijn. Maar in de middag is het zo warm en lekker. Blijkbaar vinden de bloembollen dat ook, want ik zie elke dag steeds meer sneeuwklokjes, krokusjes en parelhyacinten omhoogschieten in het korte gras. Reikend naar de zon. Dat wil ik ook – weg met de handschoenen, weg met de muts, weg met die sjaal! Ik wil de zon voelen op mijn lichaam, ik wil het zonlicht drinken met elke porie van mijn huid! Ik wil de lente in mij opzuigen. Ik wil één worden met de kracht van het voorjaar, opnieuw geboren worden, groeien en meer worden dan ooit voorheen!

Volgens de Chinese filosofie kan alles in het heelal onderverdeeld worden in 5 elementen: Hout, Vuur, Aarde, Metaal en Water. Fenomenen die met elkaar corresponderen, oftewel op elkaar lijken, worden tot hetzelfde element gerekend. De lente hoort bij het Hout element. Daarnaast hoort bij Hout bijvoorbeeld ook de kleur groen, geboorte, de expansieve beweging, de lever, de galblaas, de pezen, de ogen en de emoties woede en frustratie.

De lentezon kan erg verleidelijk zijn. En terecht. Het is immers de kracht die de cyclus van geboorte en groei weer in gang zet. De lente is ook de tijd van creatie en zelfexpressie. Ineens wil je weer – letterlijk en figuurlijk – naar buiten treden. Dus lekker gaan wandelen, maar ook laten zien wie je bent. Tijd voor nieuwe sprankelende kleuren, misschien een hele nieuwe garderobe. Uit met de zwarte winterjas, in met de nieuwe felgroene trenchcoat. En waarom ook niet, het is toch eindelijk weer zo lekker warm…

Alleen zit er wel een addertje onder het gras…Of in ieder geval iets wat lijkt op het geluid van een slang. Ik heb het over Wind. De lente – oftewel het seizoen van Hout – correspondeert niet alleen met de groen en groei, maar ook met Wind. Dat is nou net een figuur die de neiging heeft om nogal wispelturig te zijn. Hij initieert beweging en geeft kracht om vooruit te gaan in een lekker hoog tempo en verandert daarbij snel en vaak van richting. Daarnaast vindt Wind niets leuker dan samen op te trekken met een maatje, en neemt dan vaak een vriendje of vriendinnetje mee in de vorm van Koude, Hitte of Damperige Vocht. En dat maakt hem nou net wat minder betrouwbaar.

Daar loop je dan in je nieuwe groene jas, zonder sjaal, lekker te genieten van de lentezon. Steekt een briesje op. Ineens merk je dat het best stevig waait en was het toch echt kouder dan je dacht toen je naar buiten ging. De Wind heeft dan een aantal favoriete plekjes in de nek en hals waar die heel sneaky (of was het snake-y?) naar binnen slingert, zoals bij de ‘Windvijver’ of de ‘Windhal’ langs de schedelrand. Het liefst komt hij dan ook samen met een beetje Koude en een beetje Damp. En inderdaad – voordat je het weet krijg je last van hoofdpijn en een stijve nek, zit je er ineens met een opgezette keel en kribbelhoest, of lig je in bed te snotteren met een bijholteontsteking.

Dus…ondanks de grote verleiding om jezelf meteen weer helemaal laten zien in het voorjaar, is het bij twijfel altijd beter om een beetje voorzichtig te doen en dan toch maar die sjaal om je nek te wikkelen. Het dragen van en sjaal hoeft overigens helemaal niet ten koste te gaan van je zelfexpressie, misschien wel andersom - er zijn genoeg sjaaltjes in alle kleuren van de regenboog: je kunt precies diegene uitkiezen die bij jou past!