Vorige keer heb ik verteld dat ik bezig ben met het ontspannen van mijn ogen. Uiteindelijk zou het mogelijk moeten zijn dat ik hierdoor een zwakkere bril ga dragen of zelfs zonder zou kunnen, maar dat moet allemaal nog blijken. Beginnend bij een brilsterkte van -6.00 en cilinders van 1.50 kun je stellen dat zoiets hoogstwaarschijnlijk niet in een nacht bereikt wordt, als het al mogelijk is.

Maar… het ‘niet zeker weten wat het eindresultaat gaat worden’ is voor mij nog nooit een doorslaggevend argument geweest om iets niet te doen. Dus, ben ik met hart en ziel weer gedoken in een nieuw, uitermate fascinerend (onderzoeks)project naar hoe ik (nog) meer ontspanning kan brengen in mijn lijf en leven, en daardoor dus hopelijk ook door kan geven aan anderen.

De afgelopen weken ben ik bezig geweest met diverse oefeningen om mijn ogen te ontspannen en te bewegen. Daarnaast probeer ik (volgens de methode van Dr. Bates, zie mijn vorige blog) mijn bril zo vaak mogelijk af te zetten (of een zwakkere bril te gebruiken).

Wat het (letterlijk) beter zien betreft, is het nu nog te vroeg om er iets definitiefs over te zeggen. Maar verrassend genoeg blijkt dat dus veel minder interessant dan al die andere dingen die erbij komen kijken. Door het afzetten van mijn bril en de confrontatie met een wazige wereld worden veel emoties en (beperkende) overtuigingen aangeraakt. En doordat ze zichtbaar worden ontstaat de mogelijkheid tot transformatie ervan.

De eerste paar weken voelde ik voornamelijk verzet, weerstand en frustratie. Stomme bril, stomme ogen, ik wil dit niet! Waarom doe ik dit? Het levert toch niets op – geef het nou meteen op. Dit is zinloos. Het lukt je toch niet. En zoals altijd volledig zuiver gespiegeld door de buitenwereld, toen ik naar de opticien ging en hij mij min of meer voor gek verklaarde en zei: ‘Je ogen zijn gewoon zoals ze zijn, dat kun je niet veranderen. Punt.’ Zeer vermoeiend. Maar toch bleef ik doorgaan met ‘zinloze’ oefeningen, de bril steeds weer afzetten en ruimte geven aan alle emoties die erbij kwamen kijken.

Ik zag dat ik vaker naar de bril greep – en nog steeds grijp – als ik moe ben, of als ik in situaties ben waar ik me een beetje onzeker voel. De bril geeft houvast in een wazige wereld. Als ik alles kan zien, blijf ik de illusie houden dat ik de wereld kan controleren. Als ik alles kan zien, dan kan ik alles en iedereen in de gaten houden zodat ik weet wat ik kan verwachten en hoe in te spelen op de situatie zodat ik me veilig voel. Zonder bril moet ik me wel overgeven aan dat wat is.

En toen kwamen de momenten dat het kalm werd. De bril afzetten voelde ineens als een moment van rust, een moment van ontspanning, een moment voor mezelf. De focus verplaatste zich van alles wat ik niet kon zien naar genieten van het (even) niet moeten zien.

Een dag stond ik zonder bril buiten te kijken naar een wazige wereld met wazig gras, wazige huizen, wazige bomen en wazige verkeersborden. Ineens viel het me wel op dat ik de ‘natuurlijke vormen’ beter kon zien dan de strakke lijnen en letters. Sterker nog, het contrast tussen en witte en zwarte muur voelde bijna vijandig. Toen realiseerde ik me dat ik op dat moment letterlijk naar mijn eigen binnenwereld stond te kijken.

Ik heb zo vaak geprobeerd om ‘grip’ te krijgen op hoe ‘mijn systeem werkt’. Voor mij zijn grenzen een nogal vaag begrip. Ik heb heel erg de neiging om me te vereenzelvigen met anderen en alles te voelen wat een ander voelt. Daarnaast heb ik een sterke voorkeur voor harmonie en probeer ik conflicten te vermijden. Mijn individualiteit neer te zetten en mezelf een vorm geven is nogal een uitdaging voor mij.

En daar stond ik letterlijk naar een wereld te kijken waar alles, inclusief ikzelf wazig was en in elkaar over vloeide, geen enkele grens te bekennen. En ik voelde alsof alle spanning ineens van me afgleed, alsof ik eindelijk kon rusten in mezelf. Dit voelt als thuis. Dit voelt als mijn werkelijkheid. Wat een opluchting om eindelijk weer, voor het eerst sinds mijn kindertijd, de wereld te mogen zien zoals ik die zie, zoals die op dit moment voor mij is – zonder te moeten kijken volgens de normen van een ander hoe de wereld eruit zou moeten zien.

Dus voor nu beweeg ik me in een wazige wereld waar grenzen vaag en onduidelijk zijn, waar alles overgaat in elkaar en verbonden is met elkaar. Zo voelde het al, maar nu klopt mijn zintuigelijke waarneming ook met mijn innerlijk gevoel. Dat geeft rust.

Waar dit naartoe gaat weet ik niet. Ik heb wel een vermoeden dat het wazig zien van de wereld ook een beschermingsstrategie is om (te) veel indrukken buiten te houden en om mezelf niet te hoeven definiëren. Ik ga er dus van uit dat er nog veel meer emotioneel werk aan zit te komen, zeker met betrekking tot mezelf neerzetten als een individu in deze fysieke wereld.

Maar... hoewel veel verandering en beweging in deze nieuwe wereld ook onzekerheid met zich mee brengt, voelt het wel goed. Want als alles altijd hetzelfde blijft, hebben onze ogen en wij als mens de neiging om te verstarren, terwijl juist in de beweging de mogelijkheid zit tot ontspanning en groei.

Voor meer info over de Natuurlijk zien methode van Dr. Bates verwijs ik je graag naar www.volzicht.nl.

Je kent ze, die momenten in het leven dat alles anders wordt. Er gebeurt iets, en je weet gewoon dat het leven nooit meer hetzelfde zal zijn. Deze gebeurtenissen lijken zo eens in de tien jaar op mijn pad te komen. Ik heb er dus een paar meegemaakt en kan me elke keer nog herinneren alsof het gisteren was. 

Het meest recente moment: april 2014 – een zonnige koude voorjaarsweek in Norrköping in Zweden. Primal Therapy: zonder enige twijfel het aller moeilijkste wat ik ooit heb gedaan of meegemaakt in mijn leven. Stel je voor dat je zeven dagen achter elkaar aan het baren bent en dan ook nog een marathon aan het lopen bent tegelijkertijd – en het komt een beetje in de buurt van deze ervaring. Na het volgen van diverse persoonlijke ontwikkelingstrajecten en therapieën in de afgelopen 10 jaar, dacht ik dat ik best wel een redelijk beeld had van de patronen die mijn leven beheersen. Maar er was zo veel meer en het ging zo veel dieper dan ik ooit had kunnen vermoeden. 

Via de de familielijn heb ik een zeer diepe angst en wantrouwen tegen het leven geërfd. 
Dissociatie, vluchten in diverse verslavingen, als een levende dode door het leven gaan. De behoefte om het leven te onderdrukken door de controle te (willen) houden via oordeel, slachtofferschap en het verlaten van het lichaam. Dit alles is nog steeds aanwezig in MIJN lichaam, als een zwarte, kleverige, misselijkmakende stof, die elk orgaan en elke cel doordringt.   

Ik, de trotse drager van het familie erfgoed: mij niet veilig voelen in mijn lichaam, dissociërend, verslaafd aan eten en comfort, mijn woede en levenskracht onderdrukkend, in de illusie leven dat als ik maar mijn omgeving en de mensen om me heen kon controleren, dat de dag zou komen dat ik me wel veilig genoeg zou voelen om werkelijk hier te zijn, om te leven. Tot mijn grote schaamte, ook de levenskracht en spirit van mijn dochter onderdrukkend. Niet omdat omdat iemand hier kwaadwillend is of was (dit gaat niet over het veroordelen van iemand), maar omdat het zo verrekt moeilijk is om deze patronen te doorbreken. 

Alle gebeurtenissen uit het verleden, inclusief uithongering, misbruik en oorlogen, de stemmen van onze (voor)ouders, alles ligt nog veilig opgeborgen in onze lichamen. Ons hele leven, functioneren wij bijna allemaal op het emotionele niveau van een 3-jarige, en we zijn ons daar niet eens van bewust. Wij denken dat we vrij zijn, maar in de werkelijkheid zijn wij alsmaar de patronen en levens van onze moeders, vaders en voorouders aan het herleven (of ertegen aan het rebelleren). En dat generatie na generatie na generatie…

Na een week Primal Therapy voelt het leven anders, lichter of zo (en dan heb ik het niet over die extra kilo’s die ik ook kwijtraakte). De onverwachte ontdekking: al die stemmen, al dat bagage uit het verleden – dat ben ik niet. Dat was ik nooit! I wil hier zijn! IK WIL LEVEN! Ik had werkelijk geen idee wat dit lichaam en deze geest allemaal konden doen, de kracht die in mij geborgen ligt. Ik ben zo KLAAR met het vieren van de dood. Vanaf nu kies ik VRIJHEID en het LEVEN! 

Het is een werkelijk transformerend proces. Een van de mooiste cadeaus tot nu toe, is om de verandering te zien in mijn dochter en in onze relatie. Ze voelt zo vrolijk, energiek en levendig en ondanks dat ze nog steeds humeurig kan zijn en haar sterke wil laat gelden, kan ik haar eindelijk laten zijn wie ze is, zonder haar te willen controleren zodat ik me veilig kan voelen. Het voelt echt als een zegen. 

En dit is maar het begin. Er is nog veel werk aan de winkel, maar nu voel ik tenminste dat ik – misschien voor het eerst – werkelijk een kans maak om dat te doen, en die persoon te worden waar ik hier op aarde voor ben gekomen. Ik voel me als een pasgeboren baby. Geen flauw idee wat er zal komen, maar ik ben klaar om te vertrouwen – wetend met mijn hele wezen dat het leven nooit meer hetzelfde zal zijn. 

Meer weten? Kijk naar:
What is Primal Therapy?
Primal therapy with Puja
Ground Zero Primal

Je kunt je commentaren en vragen posten bij ‘Comments’ hieronder, op FaceBook of stuur me een e-mail en ik zal mijn best doen om een antwoord te geven. 

De meeste mensen hebben er alles voor over om pijn te vermijden.

Als we te dicht bij een hete kachel of het open haard komen, deinst ons lichaam van nature terug van de hitte om zichzelf te beschermen. Als we struikelen en vallen op straat, of op het moment net voor een auto-ongeluk, zal ons lichaam zich schrapzetten in een poging om het lichaam te beschermen en pijn te vermijden. Het is een natuurlijk instinct, als iets pijn doet willen wij gewoon weg van die pijn.

Het interessante is dat de meesten van ons deze reactie niet alleen bij ​​fysiek bedreigende gebeurtenissen laten zien, maar ook bij denkbeeldige gebeurtenissen (in de toekomst of uit het verleden).

Een klein experimentje ... Sluit je ogen en stel je voor dat je bovenaan een trap staat. Laten we er een lekker lange, harde gepolijste marmeren trap van maken. Voel hoe  onverzettelijk hard de stenen onder je voeten zijn. Voel nu hoe je naar voren leunt, totdat je je evenwicht verliest en voorover valt. In slow motion zie je de scherpe kanten van de traptreden dichter en dichter bij komen. Je kunt niets doen om de val te stoppen. Binnen een paar microseconden zal je lichaam op de harde stenen ‘crashen’... Full impact ... NU!

Ik weet niet hoe dat werkt voor jou, maar als ik deze reeks handelingen via mijn lijf voel, beginnen verschillende delen van mijn lichaam zich samen te trekken – mijn buik trekt zich samen, mijn schouders worden gespannen, mijn nek en kaak spieren worden stijf - alles in een poging om de (denkbeeldige!) impact te voorkomen. In mijn fysieke 'werkelijkheid' is niets aan de hand, toch is mijn geest niet in staat om het verschil te voelen, met als gevolg dat mijn lichaam reageert op dezelfde manier alsof ik echt van de trap af val.

Fascinerend, of niet? Zoals je je kunt voorstellen, geldt dit niet alleen voor fysieke pijn , maar ook voor verschillende soorten (ingebeelde of 'echte') emotionele pijn .

De woorden, ‘Ik haat je!' zullen – indien geuit met een intentie van pure woede en haat die past is bij een dergelijke uitroep – een lichamelijke sensatie als gevolg hebben in de persoon die deze woorden ontvangt. Het is gewoonweg fysica. Intuïtief is dit misschien het gemakkelijkst te begrijpen in relatie tot klank. Op dezelfde manier dat je de beat van een goede bas in je lichaam kunt voelen als je het volume genoeg opkrikt, resoneren ook muziek, woorden en andere geluiden in je lichaamsweefsels (of je je daar nu actief bewust van bent of niet).

Niet alleen zal de (hoorbare) klank van de woorden zich door je lichaam verplaatsen, de emotie zal dat ook doen. Alles is energie. Het enige verschil zit in de frequentie (het ‘geluid’) van de emotie, die buiten het bereik van je gehoor ligt.

En dat is alles ! ... Of liever gezegd, dit is hoe het zou kunnen zijn :
Hatelijke woorden worden uitgesproken. Ze bewegen door ons lichaam. We voelen. We gaan verder. 
Echter, voor de meesten van ons, is het verhaal lang niet over - omdat we weerstand bieden​​.

De meeste mensen, waaronder ik, willen eigenlijk geen negatieve emoties voelen. Negatieve emoties voelen ongemakkelijk. Ze voelen slecht . Ze voelen pijnlijk. Of liever gezegd, de meeste mensen associëren negatieve emoties met pijn, lijden en een slecht gevoel in hun gedachten. Net als bij het ​​voorbeeld van de trap – het beeld van pijn in ons hoofd (of het nu 'echt' of ingebeeld is) is de reden dat ons lichaam zich samentrekt. Soms meer, soms minder. Een samengetrokken lijf voelt nooit goed (probeer al je spieren samen te trekken en laat ze allemaal tegelijk los - de ontspannen toestand voelt vast beter).

En de meeste mensen willen zich gewoon goed voelen. Wat is daar mis mee? Nou ja, niets, natuurlijk ... als wij de keuze zouden hebben, zouden wij allemaal kiezen om ons goed te voelen in plaats van slecht. Het probleem is dat het leven gewoon niet altijd goed voelt. Toch zitten de meeste van ons gevangen in uitgebreide strategieën om gevoelens van pijn te vermijden en weestand tegen alles wat niet goed voelt.

Vroeg of laat zullen we allemaal in een situatie belanden die pijnlijk aanvoelt, of het nu over emotionele of fysieke pijn gaat. Meestal gebeurt het eerder vroeger dan later. Vanaf de eerste keer dat onze ouders niet onmiddellijk komen als we huilen, de eerste keer dat we honger hebben en niet meteen melk krijgen, de eerste keer dat we vallen en niet worden getroost, maar worden verteld om ons niet zo aan te stellen, de eerste keer dat wij vol woede met onze voeten op de grond stampen, maar worden verhinderd onze volledige wil uit te drukken door goedbedoelende ouders die ons in plaats daarvan proberen af te leiden. Het overkomt ons allemaal, telkens weer. Dus bouwen we muren om ons heen zodat wij die pijn niet hoeven voelen.

Er zijn veel verschillende systemen die deze muren beschrijven. Een van mijn favorieten is het enneagram. Dit systeem kent negen verschillende verdedigingsmechanieken en strategieën voor het vermijden van pijn.
... Er is een zilveren randje aan elke wolk. Laten we iets leuks gaan doen (7).
... Anderen hebben een probleem, maar ik zeker niet. Ik heb de controle (8).
... Ik heb niet echt iets nodig. Ik moet jou helpen (2).
... Ik moet hier meer over weten (5).
... Ik moet mijn reactie aan passen of dit oplossen om het perfect te maken (1) .
... Er is iets mis met mij, ik ben niet om van te houden (4 ).
... Het is jouw schuld. Ik heb structuur nodig om me veilig te voelen (6).
... Falen is geen optie. Ik kan hier een succes van maken (3).
... Als alles rustig zou zijn zou alles goed zou komen (9).

Mijn voorkeursstrategie is om ‘uit te tunen’ en ‘weg te gaan’. Ik ga in mijn hoofd zitten (ofwel in een dromerige afwezigheid (9) of in het analyseren van mijn gevoel (5)) of ik vertrek volledig uit mijn lichaam (9). Want als ik hier niet echt ben, kan ik geen pijn voelen (en ook geen echt geluk, maar ja, dat is dan maar de prijs dat betaald moet worden). Een andere favoriet van mij is om mezelf te troosten en te verdoven met eten , chocolade, tv... of iets anders dat me een gevoel van 'volheid' geeft (9) – zodat ik niet daadwerkelijk de leegte in mij hoef te voelen.

Dit heeft redelijk goed gewerkt voor mij de afgelopen 40 jaar (NB: de woorden 'redelijk goed' zijn nog zo’n 9-strategie: 'Het is goed (genoeg) zoals het is…'). Begrijp me niet verkeerd - afweermechanismen zijn een noodzakelijk onderdeel van het leven van de meeste kinderen. En ja , een gezond gevoel van angst is handig wanneer je aan de rand van de afgrond staat. Maar ... Ik ben 40 jaar oud . Heb ik echt nog steeds al deze strategieën nodig? En een andere vraag: wat zijn de werkelijke kosten van deze beschermingsstrategieën?

De afgelopen maanden is een nogal turbulente periode geweest voor mij, met name in relatie tot mijn (ego-)strategieën. Hoewel ik al 10 jaar lang met het enneagram werk, heb ik nooit echt geloofd dat het mogelijk was om deze mechanismen te overstijgen. Wij hebben immers een ego nodig om met anderen te kunnen communiceren. Zelfs bij mensen die duidelijk hoger op de spirituele ladder staan (guru's en dergelijke) , zijn verschillende enneatypische gedragingen nog steeds herkenbaar.

Uiteraard heb ik nog steeds niet al mijn mechanismen overstegen. Ik voel wel meer dan ooit tevoren dat er iets verandert. Voor mij waren er twee belangrijke sleutels nodig om dingen daadwerkelijk te willen veranderen: 1) volledig zien en aanvaarden dat mijn verdedigingsmechanieken nog steeds erg actief zijn op een onbewust niveau, en 2) het besef hoeveel mijn beschermingsstrategieën mij echt kosten.

In mijn geval zijn het verdwijnen uit mijn lijf en mezelf verdoven (om maar niet volledig te hoeven voelen) de grootste energie-dieven van mijn leven. Ik dacht dat ik gewoon weinig energie had en heel voorzichtig moest zijn met mijn lichaam, in mijn activiteiten, hoe veel ik deed en met wie ik omging. Hoe verbaasd was ik toen ik erachter kwam dat hoe meer ik actief deelneem aan mijn leven, hoe meer lichaamsoefeningen ik doe, hoe meer ik me verbind met de woede die ik voel van binnen - hoe meer energiek ik word, hoe meer levend ik me voel en hoe meer vrij ik me voel om mezelf te zijn. En paradoxaal genoeg - hoe meer ik negatieve emoties en pijn in mijn systeem toelaat door aanwezig te blijven, ongeacht wat zich aandient - hoe beter ik me voel.

Ga dus nog eens kijken naar de lijst van de pijn vermijdingsstrategieën hierboven. Het zou zomaar kunnen dat je jezelf herkent in een of twee van deze typische gedragingen... en vraag jezelf hoeveel je weerstand en afweer tegen pijn je eigenlijk kost?

Is het de prijs waard?

Nog steeds zit ik elke ochtend en middag op mijn fiets. Hier zal ik nog zeker een aantal jaar mee doorgaan – in ieder geval totdat mijn (inmiddels 5-jaar oude) dochter zelf naar school kan fietsen. Ik moet wel zeggen dat het hele eerste schooljaar een worsteling was. Ik ben nooit een grote liefhebber van fietsen geweest. Bij mij staat comfort boven alles. Lang fietsen is beslist niet comfortabel. Vorig jaar van nul tot pakweg 1 uur per dag 200 dagen per jaar, dat was even wennen. 

Eerst waren mijn benen altijd zo moe…Vooral als ik moest stoppen en dan weer op gang moest komen (al helemaal met 20 kilo extra achterop). Om dit te vermijden stippelde ik zelfs een speciale fietsroute uit waar het risico van ‘moeten stoppen’ geminimaliseerd werd. De route was anders op weg heen dan terug, want rechts afslaan is veel minder risicovol (qua stoppen) dan links afslaan. De balans tussen warm genoeg, maar niet te warm op de fiets kon ik maar niet vinden. Bij het opstappen was het altijd koud, na 1.5 kilometer begon ik me aardig klam te voelen. Elke keer bij thuiskomst weer een andere t-shirt aantrekken. 

Maar ja, ondanks dat ik erg lui kan zijn, ben ik ook een doorzetter. Dus, in zon, regen en sneeuw, dag na dag wel de fiets pakken in plaats van de auto. Langzaam maar zeker veranderde er iets. Ik had het eigenlijk niet eens zo door, totdat ik veel minder op de fiets zat in de zomervakantie. Na een paar weken merkte ik dat mijn lichaam het fietsen miste! Dat had ik toch niet verwacht… 

Maar het leven had nog meer verrassingen in petto voor mij. Ben een paar weken geleden weer op cursus geweest – deze keer gericht op aanpakken van verslavingen en het ontmaskeren van Ego-strategieën. Met een voorkeur voor de ennea-strategie van enneatype 9 – zelfverdoving – is comfortabel zijn en blijven echt een item voor mij. Ik weet al lang dat ik enorm gehecht ben aan comfort. Ik zie mezelf de raarste dingen doen om maar in die comfortzone te blijven. Maar het werkelijk anders doen, is toch een ander verhaal…

…tot het volgende gebeurde. Picture this… je zit voor een groep mensen. Zij vertellen jou eerlijk hoe ze jou zien. Dus geen feelgood verhalen over hoe goed je het doet, maar eerlijke, spirituele feedback over waar je staat in je proces. Het is enorm pijnlijk. Maar je hebt vertrouwen in wat ze tegen je zeggen, want je voelt dat ze echt onvoorwaardelijk van je houden. Als deze groep tegen je zegt dat je (onder andere) nog echt veel werk moet doen om in je lichaam te komen en dat je gewoon van je luie reet af moet komen en – lichamelijk en geestelijk – uit je comfortzone moet stappen … dan zou het zomaar kunnen dat je wel gaat luisteren. Wellicht dat er dan iets eindelijk echt kan veranderen? Wellicht dat je dingen dan ook echt anders gaat doen? 

Waar dit nu precies naartoe gaat weet ik nog niet. Wat ik wel weet is dat er iets is gebeurd waardoor ik (misschien voor het eerst in mijn leven) van binnenuit er echt zin in heb om te bewegen. Het is al en tijd gaande, maar toch is het nu anders. Ik heb altijd geprobeerd om beweging te vermijden in alle opzichten – als ik op de bank zat, liever er niet meer van afkomen, zo min mogelijk trap lopen in het huis, een hekel hebben aan huishoudelijke klusjes waar ik mijn lichaam moest bewegen… enz…enz…

Nu, doe ik sinds een aantal weken vrij moeiteloos ½ uur lichaamsoefeningen per dag. Ik heb veel minder behoefte om alsmaar stil te blijven zitten. Ik kijk uit naar mijn Pilates les en geniet van fietsen. Ik wil zelfs mijn sportprogramma volgend jaar uit gaan breiden: BodyBalance lijkt me heel leuk, of misschien Zumba, of waarom niet allebei? Het idee al dat ik – vrijwillig – meerdere keren per week zou gaan sporten is gewoon niet te bevatten. Maar het lijkt wel waar te zijn… Ben erg benieuwd wat er nog meer kan gebeuren als ik nog verder uit mijn comfortzone ga stappen… 2014 zou best een spannend jaar kunnen worden…

Met deze laatste blog van dit jaar wil ik ook jou veel inspiratie en mooie veranderingen wensen voor 2014!

Heb je ooit stilgestaan bij de vraag wat je diepste wens is? Ik heb het nu niet over het kopen van dat droomhuis, die wereldreis van zes maanden of de rode Porsche met leren bekleding. Niet dat er iets mis is met die wensen, die zijn zeker legitiem. Maar achter deze wensen schuilen andere verlangens die veel meer te maken hebben met wie je bent en wat je hier op aarde komt doen. In die zin zijn die andere wensen strategieën waarvan jij denkt dat als ze vervuld worden, jij je beter zal voelen dan jij je nu voelt.

We proberen het dus nog een keer: Wat is je diepste verlangen? Waar hunker je echt naar? Wat zou je nodig hebben om te voelen dat je het helemaal voor elkaar hebt? Wat is dat ene ding / die ene staat van zijn / die ervaring die je nog mist voordat je dood zou kunnen gaan met een glimlach op je gezicht? Of nog anders gesteld: Wat wil je zo graag, dat je het bijna kunt proeven hoe het zou voelen? Naar alle waarschijnlijkheid heb je het op dit moment nog niet, maar je weet vanuit je diepste kern, dat als je dat zou hebben, jij je ongelofelijk goed zou voelen.

Dit zijn hele interessant vragen. Althans, vind ik wel. Ik heb mezelf deze vragen talloze keren gesteld. Mijn verlangen no. 1 is – in ieder geval tot heel recent – altijd geweest om in een staat van volledige harmonie, vrede en rust te verkeren. Dit is nou niet erg schokkend, gezien mijn favoriete enneatype (= 9, de bemiddelaar).

Een aantal maanden geleden heeft mijn goede vriend en collega Rob de Best het een stap verder gebracht door te vragen: Je hebt dit verlangen, je wil het zo graag, maar ergens ben je ervan overtuigd geraakt dat jij het niet mag hebben. Waarom mag je het niet hebben? En hier komt de clou: Wat zou er misgaan als je wel kreeg wat je wil hebben?

Het werd helemaal stil in mijn hoofd. Ik ving een glimp op van die enorme vrijheid dat ik zou hebben. En ik voelde paniek. Beperkende overtuigingen die voorbij kwamen: Als ik dit zou krijgen dan zou ik geen excuus meer hebben om me klein te houden. Als ik dit zou krijgen, zou ik niets meer doen. Wie zou ik dan zijn??? Aaaaaarrrghhh…. Existentiële terreur. Vervolgens voelde ik mijn hoofd dichtklappen, deze informatie was veel te bedreigend. Het leek beter om ‘uit te tunen’, mezelf te verdoven, gewoon weg te gaan: ‘Wij (wie zijn jullie eigenlijk?) moeten ons hiertegen beschermen’. Ego die het knopje van ‘automatisch programma nummer 9’ drukt om zichzelf te beschermen tegen verandering.

Een aantal weken later kwam een andere goede vriend Miriam Kasbergen met een interessante vervolgvraag. Dus: je kent je diepste verlangen… Wat zou je nu doen, als je nog maar een half uur te leven had? Blijft je wens hetzelfde of verandert die?

Toen ze deze vraag aan mij stelde kwam een (voor mij) volledig onverwacht antwoord uit. Het enige waar ik aan kon denken was dat ik nog zo veel fysieke ervaringen op wilden doen in dit leven. Zoiets als: als ik toch doodga en terechtkom in een andere staat van eenheidsbewustzijn waar ik geen lichaam heb, dan wil ik een complete lichaamservaring hebben voordat ik wegga. En het eerste waar ik aan dacht was… ik wil een onbeperkt buffet met eten, zodat ik me kan volproppen totdat ik helemaal verzadigd ben! Dus: een half uur te gaan – en ik laat alle hoogdravende idealen gaan of illusies over mij edele natuur varen – ik wil gewoon eten. Now… That’s a clue!

Geweldig toch, hoe een paar schijnbaar onnozele vragen ons zo veel kunnen vertellen hoe onze Ego werkt. En het is ook heel interessant wat de dimensie eindige tijd (je hebt nog maar ½ uur om te leven) ons kan vertellen over waar wij nog een gevoel van gemis hebben.

Probeer het zelf!
Ik zou het echt GEWELDIG vinden om te horen wat deze vragen JOU vertellen over JEZELF (ego en essentie)! Dus, delen maar!

In het weekend kregen wij een aantal gasten over de vloer. In de namiddag was ik druk bezig met koken toen mijn man uit de hal riep dat hij even naar het winkelcentrum zou gaan om shampoo en wat andere dingen te halen.
- ‘Over een kwartiertje ben ik terug’, hoorde ik hem zeggen.
- ‘Is goed’, antwoordde ik en ging verder met het prikken van satéstokjes door stukjes kip, ananas, paprika en courgette.

Een half uur later stond mijn man in de keuken.
- ‘Wow, je bent al bijna klaar, wat goed’, zei hij.
- ‘Mmm-hmmm’, antwoordde ik. De kipspiesjes lagen klaar, de hamburgers ook. Nu nog de pastasalade – even wat dingen uit de koelkast halen, dat en dat moet gesneden worden... Mijn volle concentratie bij het koken, dus geen aandacht voor iets anders. Laat dat wel duidelijk zijn – als ik ergens bezig mee ben, ben ik daar mee bezig en heb ik geen tijd voor sociale onzin. Als dat maar duidelijk is. 

Toen de gasten al binnen waren zag ik ineens mijn man. Er was iets anders aan hem. Het leek wel alsof hij zijn haar anders zat, of zoiets… Wat raar… Maar hij is niet naar de kapper geweest, dus het kon niet. Hij zag er dus uit zoals altijd.

…

In de avond, een aantal uur later, zaten wij weer met z'n tweeën in de woonkamer.
- ‘Heb je niets gemerkt wat anders is aan mij?’, vroeg mijn man.
En op dat moment zag ik het… Zijn haar zat anders. Hij was wel naar de kapper geweest!
Ik kreeg echt een bijna onbeschrijflijk gevoel van binnen…

…En nee, het was geen schaamte over mijn gebrekkige sociale vaardigheden of onvermogen om het sociaal gewenste gedrag te tonen eerder die dag – had wel gekund, maar was nu niet het geval...

…Het was het gevoel dat ik iets had gezien van mezelf wat ik normaal gesproken niet kan zien. Een glimpje van de strategie van het mechaniek van het hoofd – oftewel het ego – wat normaal gesproken verborgen blijft. Nu op heterdaad betrapt.

Naar aanleiding van wat mijn man had gezegd toen hij wegging, had ik de verwachting gecreëerd in mijn hoofd dat hij alleen zou gaan winkelen, en niet dat hij naar de kapper zou gaan. Toen ik hem later zag, zagen mijn ogen heel correct dat er iets anders was met zijn haar. Mijn hoofd, echter, kon de (schijnbaar) tegenstrijdige informatie niet aan van de verwachting en wat de ogen zagen, en heeft gekozen om de verwachting te geloven in plaats van de objectieve zintuiglijke waarneming van de ogen zelf.

Het is toch niet te geloven! Eigenlijk kan ik er nog steeds niet helemaal bij hoe geraffineerd het spel van het ego is. Al helemaal als ik de gevolgen doortrek naar de rest van mij leven. Het is dus echt zo, dat alles wat ik zie zeer sterk gekleurd (zoniet volledig bepaald) wordt door wat ik verwacht te zien. Dit betekent dus ook dat alles wat ik in anderen zie, wat anderen mij ‘aandoen’ of de situaties waar ik in terechtkom, in wezen ook reflecties zijn van mijn verwachtingen. 

Hoe ziet jouw wereld eruit?
Tevreden?

Zo ja – Geweldig! Gefeliciteerd!
Wees blij en ga vooral zo door.

Zo niet – is de uitnodiging hierbij om je verwachtingen eens goed onder de loep te nemen… En te kijken welke resultaten je verwachtingen jou opleveren. Verwachtingen die ongewenste resultaten genereren zijn vaak gerelateerd aan beperkende overtuigingen (ik ben waardeloos, niet om van te houden, niet goed genoeg, bla bla bla…). Als je verwacht – ook al is het vaak een onbewuste verwachting – dat iedereen jou waardeloos zal vinden / dat niemand van jou zal houden / dat je nooit goed genoeg zal zijn, zul je gegarandeerd het bewijs vinden in de buitenwereld dat het ook echt zo is.

Hoe ziet jouw wereld eruit?
Ben je er tevreden over – of toch niet?
Je ziet wat je verwacht.
Wat wil je zien?

Vandaag weer een ‘informatieve’ blog: wij kijken verder naar de indeling van enneatypes. Vorige keer hebben wij gezien dat de enneatypes ingedeeld kunnen worden op basis van hun voorkeurscentrum. Even ter herinnering: In het enneagram komt de fysieke energie binnen bij punt 9 (bron van fysieke energie), emotionele energie bij punt 3 en mentale energie bij punt 6. Types 8, 9, en 1 hebben dus een voorkeur voor het fysieke centrum, types 2, 3 en 4 voor het emotionele centrum en types 5, 6 en 7 voor het mentale centrum. Deze keer gaan wij dieper in op de samenwerking van en balans tussen de centra.

Hoewel wij een voorkeur hebben voor een bepaald centrum, zijn alle centra natuurlijk actief in grotere of mindere mate. In principe geldt het volgende: hoe dichter bij de energiebron (de punten 3, 6 en 9), hoe meer dat centrum gebruikt wordt door een enneatype. Hoe verder weg, hoe minder zicht op en verbinding met de energie van dat centrum.

Als wij bijvoorbeeld type 8 nemen, dan heeft deze type een voorkeur voor het fysieke centrum (F, bevindt zich naast punt 9). De 8 is dus geïdentificeerd met ‘doen’. De emotionele bron (E, punt 3) is het verste weg, dus in deze type wordt het emotionele centrum (emoties) onderdrukt. De mentale bron (M, punt 6) zit er tussenin, en daardoor staat in type 8 het mentale centrum in (ego)dienst van het fysieke centrum. Of anders gezegd, de functie van het fysieke centrum raakt verstrengeld met het mentale centrum. Dan gaan 8:en bijvoorbeeld strategieën bedenken om fysieke / instinctieve behoeften te vervullen. Kortom, enneatype 8 gaat eerst doen, dan nadenken en gevoelens doen eigenlijk niet echt mee.

Het principe blijft  hetzelfde voor de andere ennatypes, behalve 3, 6 en 9, de ‘brontypes’. Deze types hebben ook een voorkeurscentrum, maar omdat zij als het ware ‘middenin’ die energie zitten kan dat centrum moeilijk communiceren met de andere twee centra en staat het allen. Als wij de 6 als voorbeeld nemen, heeft de 6 dus moeite om de eigen gedachten waar te nemen en vertrouwen (daardoor de behoefte aan regels en structuur). De andere twee bronnen zijn even dicht bij, en daardoor zijn de twee andere centra even sterk, maar kunnen het denken niet ondersteunen. Dus, als de 6 niet in ‘denkmodus’ zit, zal hij of zij bezig zijn met een combinatie van doen en voelen, of heen en weer schieten tussen die twee (in de angst schieten vs actie ondernemen).

Als wij de types indelen op basis van de meest onderdrukte of afgesneden energie ontstaat de volgende indeling:

Types die moeite hebben om hun eigen emoties waar te nemen (3,7,8). Deze types zijn gefocust op het zelf (ik) en lokken visuele reacties uit bij anderen om te weten wat ze voelen. Ze lossen problemen op door een assertieve houding: zij stellen de regels vast en verwachten dat anderen deze zullen volgen.

3. Hebben twee manieren van functioneren. Of ze bevinden zich in een ‘gevoels’ staat waar zij wel kunnen voelen, maar niet efficiënt kunnen functioneren. Of in een combinatiestaat van ‘doen en denken’ waar ze koel en professioneel succes najagen.
7. Zijn geïdentificeerd met denken, maar afgesneden van het ware doel van het mentale centrum (het stille weten). Gebruiken actie als middel om hun mentale centrum te stimuleren (denken vaak dat ze iets al hebben gedaan). 
8. Zijn geïdentificeerd met hun lichaam en doen. Hebben de neiging om eerst  te handelen en dan pas nadenken over wat de gevolgen zijn (‘the bull in de china shop’).

Types die moeilijk hun eigen gedachten kunnen waaarnemen (6,1,2). Deze types hebben structuur nodig in de buitenwereld en zijn gefocust op normen en waarden. Ze willen geaccepteerd worden, nemen een afhankelijke houding aan en voelen, denken en handelen in relatie tot anderen.

6. Hebben twee manieren van functioneren. Of ze bevinden zich in een ‘denkende’ staat waar de gedachten niet op een gebalanceerde manier geëvalueerd kunnen worden (doordat er geen gronding is). Of in een combinatiestaat van ‘voelen en doen’ waar ze voelen dat ze iets moeten doen en handelen op basis van sterke emotionele reacties.
1. Hebben moeite met het voelen van hun eigen instinctieve energieën. Gebruiken emoties (onderdrukte frustratie) als motivatie om in actie te komen. Hoewel zij zichzelf vaak zien als denkers, zijn enen in wezen doeners, die houden van praktische ideeën.
2. Zijn geïdentificeerd met hun gevoelen, maar kunnen emoties niet voelen zonder te handelen (iets doen). Zijn gefocust op de sociale omgeving, behoeftes van anderen en nodig zijn.

Types die hun fysieke centrum moeilijk kunnen waarnemen (9,4,5). Deze types zijn gefocust op tijd en ruimte voor zichzelf en hebben afstand nodig. Zij proberen problemen op te lossen door een terugtrekkende houding en vinden dat zij zelf het eindoordeel moeten hebben in alles wat hen aangaat.

9. Hebben twee manieren van functioneren. Of ze bevinden zich in een ‘instinctieve’ staat waar zij bezig zijn met activiteiten die op de automatische piloot gaan. Of in een combinatiestaat van ‘denken en voelen’ waar alles mogelijk is, maar het onmogelijk is om de prioriteiten (eigen voorkeuren) te zien en ernaar te handelen. 
4. Zijn geïdentificeerd met hun gevoelens. Gebruiken het mentale centrum (fantasieën) om hun emotionele centrum (‘moods’) te stimuleren. Zitten vaak in een staat van emotionele ‘push-pull’ (wil ik het wel of wil ik het niet?).
5. Zijn geïdentificeerd met gedachten. Als hun gevoel verstrikt raakt met het denken kunnen zij gaan leven in een fantasiewereld die echter lijkt dan de realiteit, met als gevolg dat ze nog verder verwijderd raken van emotioneel contact het zelf en anderen.

Alle types kunnen het beste werken aan het centrum dat zij het moeilijkst kunnen waarnemen, dus bij 3,6,9 het ‘primaire centrum’ en bij de anderen het onderdrukte centrum.

Als je je favoriete enneatype tot nu toe niet kende, heb je inmiddels (na deze reeks blogs) misschien in ieder geval een paar sterke kandidaten. Als het voor jou voelt alsof het belangrijk zou kunnen zijn om meer inzicht te hebben in je type kun je meer informatie vinden op mijn website. En als je een spiegel nodig hebt om jezelf te zien (geldt voor de meesten van ons), kun je natuurlijk altijd contact opnemen met mij!


Met dank aan:
Riso & Hudson / ‘Understanding the enneagram – the practical guide to personality types’ en
Hurley & Dobson / ‘Welk type ben ik – het enneagram als sleutel tot de negen persoonliljkheidstypes’.

De komende tijd gaan mijn blogs wat dieper in op de bouwstenen en drijfveren van de 9 verschillende enneatypes. Vandaag kijken wij naar de verschillende basisenergieën van een mens. In de traditie van G.I. Gurdjieff worden deze ook vaak centra (van intelligentie) genoemd.

Elk mens heeft (of bestaat uit) drie basisenergieën oftewel centra:
- het hoofd of het mentale centrum,
- het hart of het emotionele centrum en
- het lichaam of het fysieke centrum.

Het ware doel van de drie centra heeft te maken met heelheid, objectief bewustzijn, spiritualiteit en onze essentie. Het echte doel van het mentale centrum is een stille, objectieve innerlijk weten en zicht op de visie van het leven. De ware taak van het emotionele centrum is om werkelijke verbondenheid tot stand te brengen. Het is het centrum van verlangen, begrip, en spirituele intuïtie. Het ware doel van het fysieke centrum is om werkelijk te zijn in het hier en nu, om ons in beweging te brengen en om onze energie te gebruiken voor onze echte doelen. Het is het centrum van expressie, creativiteit en vrijheid. Mooi hè?

De ‘normale’ staat van zaken van het gros van de mensheid is echter dat geen van deze 3 centra in overeenstemming met hun ware doel functioneert. Ouch! In kleine kinderen (die nog in contact zijn met hun essentie) is het nog wel het geval. Yey! Maar als het ‘ik-besef’ (ego) eenmaal geactiveerd wordt, gaat het fysieke centrum reageren op stress en bedreigingen door zich aan te spannen en het bewustzijn uit het pijnlijke deel weg te halen. Hierdoor zijn wij niet meer (volledig) in contact met onze essentie, waardoor het emotionele centrum de leegte probeert op te vullen met emoties en overtuigingen van anderen en een valse identiteit. Het gevolg hiervan is diepe (existentiële) angst, waardoor het mentale centrum allerlei overlevingsstrategieën probeert te bedenken, waardoor wij nog meer verkrampen enz. Kortom, de centra zijn in wezen alleen nog maar bezig met het in stand houden van het ego. (Dubbel-ouch! – en als je hier geen ‘ouch’ bij voelt, dan pas heb je echt een probleem – of misschien juist geen probleem … is in ieder geval iets om over na te denken…)

Als het mentale centrum in dienst staat van het ego, is het hoofd continu aan het denken over van alles en nog wat, van de hak op de tak. Bla blabla bla blabla… In wezen leven wij in een staat van spanning en angst. Om dit niet te hoeven voelen is hoofd alsmaar op zoek naar verklaringen en strategieën om onze ‘problemen’ op te lossen. Herkenbaar? Niet bij iedereen? Wellicht is dit proces wel herkenbaar onder de noemer ‘piekeren’?

Het emotionele centrum onder invloed van het ego is bezig met mechanisch gevoel, gehechtheid en instinctieve emoties, zoals angst, verdriet, frustratie, schaamte, gevoel van machteloosheid enz. Wij reageren dan op elke willekeurige impressie uit de omgeving met een voorgeprogrammeerde gevoelsreactie. Ook te herkennen als ‘…en ik reageerde alweer precies zoals altijd, ook had ik me zo voorgenomen om het deze keer anders te doen!’.

Als het fysieke centrum in dienst staat van het ego zijn wij ons doorgaans niet erg bewust van ons lichaam. In de tussentijd zet ons lichaam zich wel schrap voor elke ‘echte’ of bedachte bedreiging. Zo brengen wij een ‘grens’ tussen ‘onszelf’ en ‘het gevaar’. Aan de andere kant van deze ‘grens’ voelen wij ons dan veilig. Het resultaat is allerlei lichamelijke pijntjes, die wij wel een tijdje kunnen negeren, maar die op den duur echt lichamelijke klachten als gevolg zullen hebben.

Meestal zijn dus al onze centra op deze wijze gekidnapt door het ego. Maar voordat wij het ego de zwarte piet maken is het wel goed om ons te herinneren dat het ego ons eigenlijk alleen probeert te beschermen tegen pijn. Al op jonge leeftijd zijn wij de verbinding met onze essentie kwijtgeraakt. Het ego is in wezen alleen maar bezig met het creëren van een valse identiteit om het verlies van het contact met het echte Zelf te compenseren, zodat wij niet constant in die pijn moeten zitten. Dus, ja, zo leuk is het ook weer niet om Ego te zijn…

Dus – what to do, what to do?
Kunnen wij onze centra helpen om weer in contact te komen met hun ware doel?
Het korte antwoord is…
Ja.
Maar… het vergt wel een inspanning.

Het goede nieuws is dat het in principe niet uitmaakt waar wij beginnen. Als wij beginnen met het werken aan weestand en spanningen in het lichaam, zullen wij gauw genoeg geconfronteerd worden met onderliggende emoties, angst, beperkende overtuigingen en mentale strategieën. En andersom werkt het precies hetzelfde. Het schijnt wel dat het meest efficiënt is om te beginnen met een centrum dat afgesneden of onderdrukt is. Meer hierover in de komende twee blogs…


Met dank aan:
Riso & Hudson / ‘Understanding the enneagram – the practical guide to personality types’ en
Hurley & Dobson / ‘Welk type ben ik – het enneagram als sleutel tot de negen persoonliljkheidstypes’.